Haymana’nın adının verilişi konusunda yaygın olan iki söylence vardır. İlk söylence kaynağını bir Türk bilim adamının kitabında yer alan açıklamadan alır. Ünlü Türk bilgini Kaşgarlı Mahmut’un kendisi kadar ünlü eseri Divan-ı Lugat-it Türk’te Haymana kelimesinin anlamı “mera, otlak veya yeşillik” olarak açıklanıyor.
Konuya ilişkin ikinci söylence ise Selçuklu Türklerinin Anadolu’yu Türkleştirmesi olgusuna dayanıyor. Selçuklu Türkleri 1071 yılında yapılan Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu topraklarını istila etmeye başlamışlar ve kendilerine bağlı aşiretleri de Anadolu’nun değişik yörelerine yerleştirmişlerdi. Bu aşiretlerden birisi olan Kaya Aşireti de Ankara’nın batısında yer alan Karacadağ ve şimdiki Haymana topraklarına yerleştirildi. Bu kabilenin 14. yüzyıl başlarındaki lideri Ertuğrul Bey idi. Bu beyin annesinin adı da Hayme Ana idi. Söylenceye göre, Hayme Ana öldüğünde kaplıca yakınlarına gömülmesi uygun görüldü. Osmanlıların ilk çekirdeği olan bu Aşiret, çok sevilen Hayme Ana’nın hatırasının ebedileşmesi için kaplıca ve çevresine Hayme Ana adını vermiştir. Bu isim sözlü kültür içerisinde zamanla değişerek Haymana olmuştur.
