Ankara’nın Altındağ ilçesinde bulunan, tarih boyunca farklı inanç ve kültürlerin bir arada yaşadığı, halk arasında “Yahudi Mahallesi” olarak anılan Hacı Bayram Mahallesi, Osmanlı’nın son dönem mimarisini taşıyan yapılarıyla dikkat çekiyor.
HOŞGÖRÜNÜN SİMGESİYDİ
Yüzyıllar boyunca Yahudi vatandaşların ağırlıkta yaşadığı mahallede cami ve sinagog yan yana duruyor. Bugün ise mahallede Yahudi nüfus kalmamış olsa da, yılda birkaç kez ibadet için gelen Yahudilere ev sahipliği yapan sinagog hâlen ayakta. Mahalle sakinlerinden Naci Saban, “15 yıldır burada yaşıyorum, bir tane Yahudi vatandaş görmedim. Burası bir zamanlar hoşgörünün simgesiydi” dedi.
KÜLTÜR VE SANAT DÜNYASINA EV SAHİPLİĞİ YAPTI
Mahalle, sadece sıradan hayatlara değil, aynı zamanda kültür, sanat ve akademi dünyasına yön veren birçok isme de ev sahipliği yaptı. Ünlü sanatçı Muazzez Ersoy’un burada yaşadığı, doktorlar, hakimler ve savcıların mahalleden çıktığı biliniyor. Nihat Kılıç, “Mahallenin üçte biri Yahudi’ydi. Sonra Türkler çoğaldı, onlar barınamadı. Muazzez Ersoy da buradaydı” ifadelerini kullandı.
KADERİNE TERK EDİLEN TARİHİ KONAKLAR
Mahallede yaşayanların çoğunluğu bugün Kızılcahamam, Sivas ve Adana gibi farklı bölgelerden gelen kişilerden oluşuyor. Ancak, kültür ve belediye kurumları arasındaki yetki karmaşası nedeniyle tarihi yapıların bakımı yapılamıyor. Naci Saban, “Bir çivi sökemiyorsun, çakamıyorsun. Oturanlar evlerine bakabildikleri kadar bakıyor, boş kalanlar ise yıkılıyor” dedi.
SESSİZLİĞE GÖMÜLEN BİR MAHALLE
Bir zamanlar canlı ve kalabalık olan sokaklar, bugün sessizliğe bürünmüş durumda. Tarihi konakların çoğu ya metruk hâle gelmiş ya da sadece sokak hayvanlarının sığınağı olmuş. Zamanla yalnızlaşan mahalle, geçmişin izlerini korumaya çalışıyor ancak kaderi belirsizliğini sürdürüyor.
Hacı Bayram Mahallesi, Osmanlı’nın son döneminden günümüze uzanan hikayesi, farklı kültürlerin bir arada yaşadığı günlerin anısı olarak kalmaya devam ediyor. Ancak bu tarihî mirasın geleceği için acil koruma ve yenileme adımlarına ihtiyaç duyuluyor.
