Ermenistan’da siyasi ve dini otorite arasında derinleşen kriz, ülkede yeni bir kutuplaşma dalgasını beraberinde getirdi. Başbakan Nikol Paşinyan ile Ermeni Apostolik Kilisesi’nin ruhani lideri Katolikos II. Garegin arasındaki gerginlik, bekarlık yemini ve özel hayat iddiaları üzerinden karşılıklı suçlamalara dönüştü.
“Zina eden bir ruhani halka liderlik edemez”
Başbakan Paşinyan, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamalarda, Kilise’nin en yüksek makamı olan Katolikosluk görevini sürdüren II. Garegin’in bekarlık yeminini bozarak evlilik dışı çocuk sahibi olduğunu öne sürdü. Bu iddiayı kamuoyuna açık şekilde dile getiren Paşinyan, şu ifadeleri kullandı:
“Sizler halkı ve Tanrı'yı aldatmadığınız için kardeşimsiniz. Katolikosluk makamındaki din adamı II. Garegin'in de çocuğu varsa, sizin de çocuğunuz varsa neden o sizden daha yüksek bir mevkiye sahip olsun? Oysa halkı ve Tanrı'yı aldatan odur, siz değil.”
“Onu kardeşçe oradan ayıracağız”
Paşinyan, II. Garegin’in dini liderlik makamından ayrılması gerektiğini savunarak şu açıklamayı yaptı:
“Zina eden ‘bekar’ din adamı neden sizi yönetmeli? Bu hakkı sadece bekarlık yeminine dayanarak elde etti ama o yemini de kirletti. II. Garegin de benim kardeşimdir ama Katolikosluk makamından ayrılmalıdır. Eğer ayrılmazsa, onu birlikte, kardeşçe oradan ayıracağız.”
Kilise ile hükümet arasında karşılıklı suçlamalar
Ermeni Apostolik Kilisesi, Başbakan Paşinyan’ı özellikle Azerbaycan’a taviz vermekle ve ulusal çıkarları hiçe saymakla suçlarken, Paşinyan ise kiliseyi “devlet işlerine müdahale etmek” ve “iktidarı gasp etmeye çalışmakla” itham ediyor.
Bu gerilim, 2024 yılında Azerbaycan’a iade edilen Gazah ilinin 4 köyü nedeniyle ülke genelinde yapılan protestolarla daha da tırmanmıştı. Ermeni Kilisesi’nin çağrısıyla başlayan gösteriler, Başpiskopos Bagrat Galstanyan liderliğinde Erivan’da kitlesel yürüyüşlere dönüşmüştü.
Paşinyan: “Kriminal oligarşik ruhban sınıfı”
Paşinyan, kilise içinde bazı din adamlarının bir darbe planı içerisinde olduğunu iddia etmiş ve bu doğrultuda Ermenistan Ulusal Güvenlik Servisi tarafından operasyonlar başlatılmıştı. Gözaltına alınanlar arasında Şirak Başpiskoposu Mihail Ajapahyan ve Başpiskopos Galstanyan da bulunuyordu. Her iki isim hakkında tutuklu yargılama kararı verilmişti.
‘Sünnet’ tartışması: “Hristiyan değil” suçlaması
Tartışmalar sadece bekarlık yeminiyle sınırlı kalmadı. Rahip Zareh Aşuryan, Paşinyan’ı “sünnetli olmakla” yani gerçekte Hristiyan olmamakla suçladı. Paşinyan bu iddiaya karşı, “tam tersini kanıtlamaya hazırım” diyerek dini kimliğini savundu.
Paşinyan’dan “5 günlük küfür molası” önerisi
Krizle birlikte ülke kamuoyunda nefret söyleminin arttığına dikkat çeken Paşinyan, halktan “5 günlük küfür molası” vermelerini isteyerek, toplumsal barışa çağrıda bulundu. Ancak bu öneri de muhalefet ve kilise çevreleri tarafından ciddiyetsizlikle eleştirildi.
Gelecek seçimler mi, ruhani reform mu?
Kilise, Başbakan Paşinyan’ın istifasını isterken, Paşinyan ise bu tür bir değişikliğin ancak seçimle mümkün olabileceğini söylüyor. Paşinyan’a göre ruhani sınıfın artık “meşruiyet ve ahlaki temeli kalmamış” durumda.
