Başarısı küçük yaşta keşfedilen Suna Kan, isme özel kanunla yurt dışına okumaya gönderilen nadir Türk ustalarından biridir. Ulusal ve uluslararası pek çok başarı kazanmıştır.
Suna Kan Kimdir?
21 Ekim 1936'da Adana'da dünyaya gelen Suna Kan 11 Haziran 2023'te İstanbul'da hayatını kaybetmiştir. Kendisini en önemli "Türk keman virtüözü" olarak nitelendirmek hatalı olmayacaktır.
"Harika Çocuk" olarak yeteneği küçük yaşta tespit edilen sanatçı, Türkiye'nin en iyi keman virtüözlerinden birisi olarak tanındı. Uzun yıllar Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nda solist ve başkemancı olarak görev yaptı. 1971 yılından ölümüne kadar "devlet sanatçısı" unvanını taşıdı.
Yaşamı
Babası, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Viyola sanatçısı Nuri Kan’dır. Beş yaşında iken babasından keman öğrenmeye başladı. Ardından aile dostları Hulusi Karsel’den keman dersleri aldı. Ankara Devlet Konservatuvarı sınavlarını kazandı ve bu okulda Avusturyalı eğitimci Walter Gerhardt ile başladığı temel keman öğrenimini İzzet Nezih Albayrak ve Gilbert Back ile sürdürdü. Son olarak Liko Amar ile çağdaş müzik eserleri üzerinde çalıştı
İlk resitalini 18 Nisan 1946'da Ankara Devlet Konservatuvarı'nın konser salonunda verdi. Mozart'ın 5. Keman Konçertosu'nu seslendirdiği bu resital nedeniyle “Harika Çocuk” olarak nitelendirildi. Eğitimine Avrupa’da devam etmesi gerekliliği gündeme geldi. 1948’de isme özel olarak çıkarılan “İdil Biret ve Suna Kan’ın yabancı memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine dair kanun” (Harika Çocuk Yasası) ile yurt dışında öğrenim görmek için devlet bursu alma imkânına sahip oldu. Yasanın çıkmasının ardından ailesiyle birlikte önce Roma’ya gitti. Ancak burada birlikte çalışacağı eğitimcinin hayatını kaybettiğini öğrenince Paris Konservatuvarı’na gönderildi. Paris’te Gabriel Bouillon ile çalışan Suna Kan, 1952 yılında konservatuvarı birincilikle bitirdi.
Okulu bitirdikten sonra da Gabriel Bouillon ile çalışmaya devam etti ve uluslararası yarışmalara katıldı. Viotti Yarışması birincilik ödülünü (1955), Münih Yarışması İkincilik ödülünü (1956), Long-Thibaud Yarışması Paris Kenti ödülünü (1957) kazandı.
1957’de Türkiye'ye döndü ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası solist sanatçılığına atandı. 1960 yılında müzisyen ve müzik eleştirmeni Faruk Güvenç ile evlendi. Bu evlilik Faruk Güvenç’in 1982’deki ölümüne kadar sürdü.
1960 yılında Türkiye'nin ilk konser piyanisti Ferhunde Erkin'le kurduğu keman-piyano ikilisi ile yurdun pek çok yerinde oda müziği konserleri ve resitaller verdi. İkili yurt dışında da çeşitli merkezlerde resitaller verdi. Daha sonra Almanya'da öğrenimini tamamlamış olan Gülay Uğurata ile bir ikili oluşturdu. Bu ikili tam 29 yıl birlikte çaldılar.
Suna Kan, 1970'li yılların başında orkestra şefi Gürer Aykal ve eşi Faruk Güvenç ile Ankara Oda Orkestrası'nın kuruluşunda yer aldı. Orkestra, yurt dışında yüzün üzerinde konser verdi; çeşitli plaklar yaptı. Sanatçı, 1977-1986 yılları arasında Ankara Oda Orkestrası'nda başkemancı ve solist sanatçı olarak yer aldı.
Geniş bir repertuvarı olan ünlü kemancı, Türk bestecilerinin keman için ürettikleri repertuvarın önde gelen yorumcularından birisidir. Necil Kazım Akses'in Keman Konçertosu'nun ilk çalınışını gerçekleştirmiştir. Sık sık yorumladığı Ulvi Cemal Erkin'in Keman Konçertosu'nun en iyi yorumcularından biri olarak kabul edilir; Ahmet Adnan Saygun'un Keman Konçertosu'nu da birçok kez icra etmiştir. Türk sanatına katkı ve hizmetlerinden ötürü 1971 yılında devlet sanatçısı unvanına layık görüldü. Türkiye'nin ilk kültür bakanı olan Talât Sait Halman'ın Cumhurbaşkanlığı Konser Salonu'nda düzenlemek istediği Itri konserine şiddetle karşı çıkmış, hatta Başbakan Nihat Erim'e mektup göndererek "Alaturka müzik o salonda icra edilirse devlet sanatçısı unvanımı geri iade ederim." demiştir. Talât Sait Halman'ın bütün uzlaşmacı çabalarını geri çevirerek Itri konserinin iptal edilmesine neden olmuş, bu olay sonucunda Talât Sait Halman Kültür Bakanlığı görevinden istifa etmiştir.
1988 yılında diplomat Halit Güvener ile hayatını birleştirdi ve sefire olarak Macaristan’a gitti.
Sanatçı, 1996 yılında Sevda - Cenap And Müzik Vakfı Onur Altın Madalyası ile ödüllendirildi. 1997 yılında Müşerref Hekimoğlu'nun yazdığı "Suna Kan: Öz Şarkısını Duyuran Keman" adlı kitap Sevda - Cenap And Müzik Vakfı tarafından yayımlandı.
Mayıs 2017'de sağlık sorunları nedeniyle uzun bir süre konser veremediğini söyleyerek "Kemanın kutusunu şimdilik, bu dünyadan gidinceye kadar kapattım." ifadelerini kullandı. Haziran 2023'te 86 yaşında hayatını kaybetti.
Ödülleri
1955: Viotti Yarışması
1956: Temtobant yarışması
1957: Long-Thibaud Yarışması ("Paris Kenti Ödülü")
1958: Vitring yarışması
1959: Münih Yarışması
1965: Kulitibang yarışması
1971: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı
2018: 8. Sadri Alışık Anadolu Tiyatro Oyuncu Ödülleri - Onur Ödülü
Beraber Çalıştığı Orkestralar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bamberg Senfoni
Fransa Ulusal Radyo Senfoni
Londra Senfoni
Los Angeles Filarmoni
Moskova Senfoni
Beraber Konser Verdiği Ünlü Şefler ve Solistler
Andre Navarra (Solist)
Frederick Riddle (Solist)
Gotthold Lessing (Şef)
Hans Rosbaud (Şef)
Igor Bezrodni (Solist)
Istvan Kertesz (Şef)
Louis Fremaux (Şef)
Michel Plasson (Şef)
Pierre Fournier (Solist)
Walter Susskind (Şef)
Yehudi Menuhin (Solist)
Zubin Mehta (Şef)
