Son zamanlarda binlerce kişinin muzdarip olduğu bir cilt hastalığı olan Sedef hastalığı için hastalar tedavi yöntemlerini araştırmaya başladı. Sedef hastalığı nedir? Sedef hastalığı bulaşıcı mı? Sedef hastalığının belirtileri nelerdir? Gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.
Covid aşılarından sonra binlerce kişide daha sık görülmeye başlayan sedef hastalığı, tedavi edilmediği takdirde çok ciddi sonuçlara yol açabiliyor. Peki sedef hastalığı neden olur? En yaygın sedef hastalığı belirtileri nelerdir? İşte sedef hastalığının nedenleri, belirtileri ve tedavisi için çözüm önerileri…
SEDEF HASTALIĞI NEDİR?
Sedef hastalığı, cilt hücrelerinin normalden bir kaç kat daha hızlı çoğalmasına neden olan otoimmün bir cilt bozukluğudur. Bir diğer adı da psoriasis olan sedef hastalığı sırasında ciltte beyaz pullarla kaplı engebeli kırmızı lekeler görülmeye başlanır.
Bu pullu lekeler cildin herhangi bir yerinde büyüyebilirler ancak çoğunlukla kafa derisinde, dirseklerde, dizlerde ve sırtta görülürler. Sedef hastalığı bulaşıcı değildir, yani kişiden kişiye geçemez. Genetik yatkınlığı bulunan aynı ailenin üyelerinde görülebilmektedir.
Sedef hastalığı genellikle erken yetişkinlikte görülür. Çoğu vakada cildin sadece birkaç bölgesi etkilenir. Ancak daha ağır vakalarda, sedef hastalığı vücudun büyük bir bölümünü kaplayabilir. Kırmızı lekeler zaman içerisinde iyileşebilir ve bireyin hayatı boyunca tekrar geri gelebilir. Sedef hastalığı, kepeklerle seyreden bir hastalıktır. Sedef hastalığı hem çocuklarda hem erişkinlerde görülebilmektedir. Çocuklarda sedef hastalığı, vücutta damlacık şeklinde görülürken, yetişkinlerde ise plak şeklinde ve stabil olarak seyredebiliyor. Sedef hastalığı yalnızca ciltte döküntü hastalığı değildir. Sedef hastalarında tüm vücudu etkileyen ve döküntülere eşlik eden başka şikayetler görülebilir.
YAKALANMAMAK İÇİN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
Peki, sedef hastalığına yakalanmamak için dikkat edilmesi gereken temel unsurlar neler? Prof. Dr. Canan Karatay özellikle titiz insanların cilt hastalıklarıyla daha çok mücadele ettiğini söylüyor.Karatay, cildin temizlik esnasında kullanılan deterjanlara direkt maruz kalması sonucunda cilt bariyerinin zarar gördüğünü söyleyerek temizlik yaparken doğal sirke, karbonat ve organik ürünlerin kullanılmasını öneriyor.
Bununla birlikte zeytinyağı ve fındık yağı gibi faydalı yağları hem tüketerek hem de cildimize sürerek birçok hastalıktan uzak durmanın mümkün olduğunu belirten Karatay; “Sağlıklı bir cilt için stresten uzak durulması gerekiyor. Stresli olan bir insanın bağışıklık sistemi zayıflar. Stres cildimizin koruyuculuğunu azaltıyor” ifadelerini kullandı.
SEDEF HASTALIĞI BULAŞICI MIDIR?
Sedef hastalığı kronik bir otoimmün hastalıktır. Sedef hastalarında bağışıklık sistemi, sağlıklı hücrelerin hızlıca yıkılıp yerine yeni hücrelerin oluşturulmasına neden olan bir hata verir. Sedef hastalığı mikrobik ya da viral bir enfeksiyon olmadığı için kişiden kişiye de bulaşıcı değildir. Ancak yine de elde veya yüzde sedef görülmesi kişinin sosyal izolasyonuna neden olabilmektedir.
SEDEF HASTALIĞI KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Sedef hastalığı genellikle genetik aktarıma bağlı olarak gelişmektedir. Genetik yatkınlığı olan kişilerde bazı faktörler de sedefi ortaya çıkarabilir. Sedef hastalığı strese bağlı olarak da gelişebilmektedir.
SEDEF HASTALIĞI NEDEN OLUR?
Sedef hastalığının kesin nedeni henüz bilinmese de uzmanlar bu hastalığın birden fazla faktörün kombinasyonu nedeniyle ortaya çıktığına inanmaktadır. Normal ritminde cilt hücreleri her 10 ila 30 günde bir değiştirilir. Sedef hastalığında ise yeni hücreler her 3-4 günde bir büyür. Bu kadar sık bir şekilde yenileri ile değiştirilen eski hücreler birikerek, ciltte görülen gümüş pulları ortaya çıkarır. Bağışıklık sistemindeki bir hata ciltte gereksiz yere iltihaplanmaya, bu da yeni cilt hücrelerinin hızlı bir şekilde çoğalmasına neden olmaktadır.
Sedef hastalığı aynı aile içindeki bireylerde görülebilir ancak bazen kuşak atlayabilir. Örneğin; bir dede ile torunu etkilenebilir ancak çocuğun annesi hastalıktan etkilenmeyebilir.
SEDEF HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sedef hastalığının türleri birbirinden farklıdır. Bireyin sahip olduğu türe göre sedef hastalığının belirtileri değişir. En yaygın sedef hastalığı türü olan plak tipi sedef hastalığı için görülen en belirgin semptom kırmızı lekeler şeklinde, gümüş renkli pullarla kaplı plaklardır. Bu plaklar kaşıntılı ve ağrılı olabilirler. Plaklar bazen çatlayabilir ve kanayabilirler. Daha ağır vakalarda plaklar cildin çok geniş alanlarını kaplayacak şekilde büyüyebilir ve birleşebilirler. El ve ayak tırnaklarında renk değişikliği ve çukurlaşma da dahil olmak üzere bozukluklar görülebilir. Ayrıca tırnaklar parçalanabilir veya tırnak yatağından ayrılabilirler. Kafa derisinde pullanma ya da kabuklanma görülebilir.
SEDEF HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Sedef hastalığı aktif olduğu dönemlerde fiziksel muayene sırasında kolaylıkla teşhis edilebilir. Fiziksel muayene esnasında saç derisi, kulaklar, dirsekler, dizler, göbek deliği ve tırnaklar başta olmak üzere vücut kontrol edilir. Fiziksel muayenenin yanı sıra doktor tarafından biyopsi istenebilir. Biyopsi sırasında bir deri parçası örneği alınarak laboratuvarda cilt enfeksiyonu olup olmadığı kontrol edilir. Bunun haricinde sedef hastalığını teşhisi koymak için kullanılan başka bir test yoktur.
SEDEF HASTALIĞI NASIL GEÇER?
Sedef hastalığı kronik bir hastalıktır, bu nedenle bütünüyle tedavisi yoktur. Ancak halihazırda kullanılan tedavi yöntemleri en ciddi vakalarda bile semptomları büyük ölçüde azaltır. Gerçekleştirilen son araştırmalar sonucunda, sedef hastalığının iltihaplanması iyi bir şekilde kontrol edildiğinde, bu iltihaplanma ile ilişkili kalp hastalığı, inme, metabolik sendrom ve diğer hastalıkların riskinin azaldığı görülmektedir.
