Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), “Özel Koleksiyon” başlığıyla, Nâzım Hikmet’e ait olduğu değerlendirilen bir arşiv belgesi yayımladı. Belgede, 1950 tarihli bir portre çizimi, şairin imzası ve “Davet” şiirinden dizeler yer aldı.
Belgede geçen dizeler, Nâzım Hikmet’in özgürlük ve kardeşlik temasını vurgulayan ünlü mısralarından oluşuyor:
“Dörtnala gelip Uzak Asya’dan / Akdeniz’e bir kısrak başı gibi uzanan bu memleket, bizim.
Bilekler kan içinde, dişler kenetli, ayaklar çıplak / ve ipek bir halıya benzeyen toprak / bu cehennem, bu cennet bizim...
Kapansın el kapıları, bir daha açılmasın / Yok edin insanın insana kulluğunu / bu davet bizim...
Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür / ve bir orman gibi kardeşçesine / bu hasret bizim...”
BELGE NASIL ARŞİVE GİRDİ?
MİT, paylaşımında belgenin nerede, ne zaman ve kimden alındığına dair bilgi vermedi. Ancak değerlendirmelere göre, Nâzım Hikmet bu portreyi tanıdığı ve sevdiği birine hediye etti. Daha sonra bu kişiyle ilgili bir ev baskınında belgeye el konulduğu ve MİT arşivine geçtiği düşünülüyor.
PORTRENİN KİME AİT OLDUĞU TARTIŞMASI
Sosyal medyada, portrenin Nâzım Hikmet’in hapiste tanıştığı yazar ve sanatçılardan biri olabileceği yorumları yapıldı. Ancak araştırmacı-yazar Haluk Oral, portrenin büyük ihtimalle çevirmen, yayıncı ve sosyalist hareketin önemli isimlerinden Rasih Güran’a ait olduğunu söyledi.
Rasih Güran (1912-1972), Nâzım Hikmet’in uzaktan akrabası olup, onun hapiste olduğu dönemde serbest bırakılması için büyük çaba göstermiş, ziyaretlerini aksatmamış ve Piraye ile haberleşmesini sağlamıştı. Güran ayrıca Nâzım için yardım kampanyaları düzenleyerek maddi destek sağlamıştı.
YENİ BELGELER YOLDA MI?
MİT’in bu paylaşımı, edebiyat ve tarih meraklılarında arşivlerde başka hangi belgelerin bulunduğu sorusunu gündeme getirdi. Uzmanlar, ilerleyen dönemde edebiyat tarihine ışık tutacak farklı belgelerin de yayımlanabileceğini ifade ediyor. Özellikle Sabahattin Ali dosyasının açıklanması, kamuoyunda uzun süredir merak edilen soruların yanıt bulmasını sağlayabilir.
