Bodrum’un Ortakent Yahşi Kargı Sahili’nde, nesli tükenme tehlikesi altındaki kum zambakları için çevre bilinci oluşturuldu. Öğrenciler hem bilgilendirildi hem de doğayla iç içe bir deneyim yaşadı.
Kum Zambakları Koruma Altında
22 Mayıs Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Günü kapsamında, Bodrum Belediyesi tarafından çevresel farkındalık oluşturmak amacıyla anlamlı bir etkinlik gerçekleştirildi. Etkinlik, Ortakent Yahşi Kargı Sahili'nde, özellikle koruma altındaki türlerden biri olan kum zambaklarına dikkat çekmek için düzenlendi.
Etkinliğe bölgedeki ilkokul öğrencileri ve öğretmenleri yoğun ilgi gösterdi. Katılımcılar, bu özel bitkinin biyolojik ve çevresel önemini yerinde öğrenme fırsatı buldu.
TÜRÇEV Uzmanı Öğrencilere Bilgi Verdi
Etkinlik kapsamında Türkiye Çevre Eğitim Vakfı (TÜRÇEV) Mavi Bayrak Muğla Koordinatörü Gürcan Kaya, öğrencilere kum zambağının ekosistemdeki rolünü, yapısal özelliklerini ve korunmasının neden hayati olduğunu anlattı.
Kaya açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Kum zambakları, dünya genelinde oldukça nadir görülen ve özel habitatlarda yetişen bir bitki türü. Dünya Doğa Koruma Birliği (IUCN) kriterlerine göre nesli tükenme riskiyle karşı karşıya olan bu bitkiyi koparmak yasal olarak yasak. Koparanlara 387 bin 141 TL para cezası uygulanıyor. Erken yaşta çevre farkındalığı kazandırmak geleceğimiz için çok kıymetli.”
-
Kum Zambağı Neden Bu Kadar Önemli?
Kum zambağı (Pancratium maritimum), yalnızca zarif görünümüyle değil, ekosistemdeki hayati rolü, biyolojik nadirliği ve kültürel sembollüğüyle de son derece kıymetli bir bitkidir. Türkiye’nin de içinde yer aldığı Akdeniz havzasına özgü olan bu tür, günümüzde ciddi tehditlerle karşı karşıya ve bu nedenle çok yönlü korunması gereken bir canlıdır.
Ekolojik Dengede Anahtar Rol Oynar
Kum zambağı, kıyı kumullarında yetişen ender türlerden biridir ve kumul ekosistemlerinin stabilitesinde kilit bir rol oynar. Kök yapısı sayesinde kumları bir arada tutarak erozyonu önler. Böylece hem toprağın hem de çevredeki diğer canlı türlerinin yaşam alanlarının korunmasına katkı sağlar. Kum zambağının varlığı, bulunduğu bölgede sağlıklı bir ekosistemin işareti olarak kabul edilir.
Biyolojik Çeşitliliğin Göstergesidir
Bu bitki, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından “nesli tükenme tehlikesi altında” kategorisinde listelenmektedir. Kum zambakları hem endemik (sadece belirli bölgelerde yetişen) hem de indikatif tür olarak çevre biliminde önemlidir. Yani bir bölgedeki kum zambaklarının varlığı, o habitatın doğallığını ve bozulmamışlığını gösterir. Aynı zamanda başka canlılara da yaşam alanı sunarak biyolojik çeşitliliğe katkı sağlar.
Tıbbi ve Bilimsel Potansiyele Sahip
Araştırmalar, kum zambağının içeriğinde bulunan bazı bileşenlerin antibakteriyel ve antikanser özellikler taşıdığını ortaya koymuştur. Özellikle soğan kısmındaki bazı alkaloitlerin, ileride ilaç endüstrisinde değerlendirilebilecek potansiyele sahip olduğu düşünülmektedir. Ancak türün nesli tehlike altında olduğu için bu gibi çalışmalar kontrollü ortamlarda yapılmaktadır.
Yasal Olarak Koruma Altındadır
Türkiye’de kum zambakları, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili koruma yönetmelikleri kapsamında hukuki olarak koruma altına alınmıştır. Bu bitkinin doğadan koparılması, sökülmesi, ticaretinin yapılması ya da zarar verilmesi durumunda 387 bin 141 TL’ye kadar para cezası uygulanabilmektedir. Bu ceza sadece maddi bir yaptırım değil, türün korunmasına yönelik kararlı bir duruşun göstergesidir.
Çocuklara Çevre Eğitimi İçin Bir Araçtır
Kum zambakları, çevre eğitimi için mükemmel bir örnektir. Öğrencilere ekosistem, biyoçeşitlilik, nadir türler ve insan etkisi gibi kavramları somutlaştırarak anlatmanın en etkili yollarından biridir. Özellikle erken yaşta çevre farkındalığı kazandırmak isteyen eğitimciler ve belediyeler, kum zambaklarını bir öğrenme materyali olarak değerlendirmektedir.
Kültürel ve Estetik Değer Taşır
Kum zambakları, tarihin farklı dönemlerinde estetik güzelliği ve doğallığı simgeleyen bir bitki olarak resimlerde, şiirlerde ve doğa anlatılarında yer bulmuştur. Efsanelere göre Antik Yunan döneminde aşk ve saflık sembolü olarak kullanılmıştır. Günümüzde de bu zarif çiçek, doğaseverlerin dikkatini çeken, doğa turizmini destekleyen bir unsurdur.
İnsan Etkisiyle Yok Olma Tehlikesi Altında
Ne yazık ki kum zambakları, insan faaliyetleri nedeniyle giderek azalan habitatlara sahiptir. Özellikle:
-
Kıyı yapılaşması,
-
Plaj düzenlemeleri,
-
Otel ve tatil köylerinin çevre düzenlemeleri,
-
Bilinçsiz piknik ve kamp faaliyetleri,
-
Ve bitkinin koparılması gibi nedenlerle türün yaşam alanları daralmaktadır.
-
Bu tehditler karşısında toplumsal farkındalık en az yasal düzenlemeler kadar önemlidir.
