Azerbaycan, Rus haber ajansı Sputnik’in ofisine baskın düzenleyerek üç Rus gazeteciyi gözaltına aldı. Uzmanlara göre, yaşananlar yalnızca son gelişmelere değil, Karabağ Savaşı sonrası değişen dengelere ve bölgesel güç mücadelesine dayanıyor.
İŞKENCEYLE BAŞLAYAN KRİZ
Krizin fitilini ateşleyen olay, Rusya’da bazı Azerbaycan vatandaşlarının şüpheli şekilde hayatını kaybetmesi oldu. Azerbaycan basını ve insan hakları kuruluşları, bu ölümlerin işkence sonucu gerçekleştiğini iddia etti. Olayın ardından Azerbaycan’da toplumun farklı kesimlerinden Rusya’ya yönelik tepki yükseldi. Resmi makamlar ise harekete geçerek, Bakü’de faaliyet gösteren Rusya merkezli Sputnik haber ajansının ofisine baskın düzenledi. Baskında üç Rus gazeteci gözaltına alındı.
KARABAĞ SAVAŞININ ARDINDAN DENGELER DEĞİŞTİ
Güvenlik uzmanı Dr. İmbat Muğlu'na göre, yaşanan gerilim yüzeyde görülen olayların çok ötesinde bir sürecin sonucu. Özellikle 2020 yılında 44 gün süren ve Azerbaycan’ın zaferiyle sonuçlanan Karabağ Savaşı sonrası bölgede dengeler önemli ölçüde değişti. Savaşın ardından Ermenistan’ın geri adım atmak zorunda kalması ve Rusya'nın bölgedeki etkinliğinin zayıflaması, Moskova-Bakü hattında soğuk rüzgarların esmesine yol açtı. Muğlu, Rusya'nın bölgede uzun süredir yürüttüğü denge politikasının Karabağ Savaşı sonrası ciddi şekilde sarsıldığını belirtiyor.
TÜRKİYE-ERMENİSTAN YAKINLAŞMASI MOSKOVA'YI ENDİŞELENDİRİYOR
Bölgedeki bir diğer hassas nokta ise Türkiye ve Ermenistan arasında son dönemde hız kazanan diplomatik temaslar. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın gerçekleştirdiği görüşmeler, Moskova tarafından yakından takip ediliyor. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Türkiye ile olan “stratejik müttefiklikten öte kardeşlik bağı” vurgusu, Rusya’nın bölgedeki hesaplarını daha da karmaşık hale getiriyor.
Uzmanlara göre, Türkiye’nin Güney Kafkasya’daki etkinliğinin artması, Rusya’nın tarihsel nüfuz alanında güç kaybı yaşamasına sebep oluyor.
SİVİL UÇAK OLAYI KRİZİ ZİRVEYE TAŞIDI
Gerilimi tırmandıran en kritik gelişme ise 25 Aralık’ta yaşandı. Azerbaycan’a ait sivil bir uçağın Rus hava sahasına girmesinin engellenmesi ve ardından düşürülmesi, iki ülke arasındaki diplomatik krizi iyice alevlendirdi. Olayda 38 Azerbaycan vatandaşı hayatını kaybetti, 29 kişi ise yaralandı. Azerbaycan kamuoyunda büyük öfke yaratan bu olay, Rusya’ya yönelik tepkilerin sokaklara taşmasına neden oldu.
RUSYA'DA AZERBAYCANLILARA YÖNELİK BASKILAR ARTIYOR
Güvenlik uzmanı Muğlu, Rusya’daki Azerbaycan kökenli vatandaşlara yönelik baskıların son aylarda daha da belirginleştiğini söylüyor. Bazı Azerbaycanlıların zorla askere alınmaya çalışıldığı, hatta savaş bölgelerine gönderilmek üzere silahlandırıldıkları iddiaları gündemde. Bu da Azerbaycan kamuoyunda endişe ve öfkenin büyümesine yol açıyor.
KREMLİN NE YAPACAK?
Moskova yönetimi şu ana kadar resmi anlamda sert bir açıklama yapmasa da, kulislerde Rusya’nın çeşitli alanlarda karşılık verebileceği konuşuluyor. Uzmanlara göre Kremlin, diplomatik misillemelerin yanı sıra medya, ticaret ve enerji alanlarında da Bakü’ye baskı uygulayabilir. Özellikle enerji projeleri ve bölgesel anlaşmaların yeniden masaya yatırılması olasılığı gündemde.
TÜRK DÜNYASININ BÖLGEDEKİ ETKİSİ ARTIYOR
Dr. Muğlu, Türkiye ve Azerbaycan’ın yanı sıra tüm Türk dünyasının bölgede giderek artan etkisine de dikkat çekiyor. Bölgede 12 milyondan fazla Türk kökenli nüfusun yaşaması, Azerbaycan’ın elini güçlendiren önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. Özellikle Orta Asya’daki Türk devletleriyle artan iş birliği ve kültürel bağlar, Rusya’nın bölgede yalnız kalmasına zemin hazırlıyor.
