Türkiye, Orta ve Doğu Avrupa’daki enerji, ulaştırma ve dijitalleşme alanlarındaki altyapı eksikliklerinin giderilmesini hedefleyen Üç Deniz Girişimine Stratejik Ortak statüsüyle katıldı. Bu gelişme, Türkiye'nin bölgesel işbirliğini güçlendirme ve ekonomik bağlantılarını genişletme yönündeki dış politika adımlarının önemli bir parçası olarak değerlendiriliyor.
GİRİŞİMİN AMACI BÖLGESEL BAĞLANTISALLIĞI GÜÇLENDİRMEK
2015 yılında Polonya ve Hırvatistan tarafından başlatılan Üç Deniz Girişimi, Baltık Denizi, Adriyatik Denizi ve Karadeniz arasında kalan bölgede, özellikle enerji, dijitalleşme ve ulaştırma altyapılarının iyileştirilmesini hedefliyor. Katılımcı ülkeler, bu altyapı projeleri aracılığıyla bölgesel kalkınmayı hızlandırmak ve Avrupa’nın doğusundaki stratejik dengesizlikleri azaltmayı amaçlıyor.
ÜÇ FARKLI KATILIM STATÜSÜ
Üç Deniz Girişimi’nde ülkeler üç farklı statüde yer alabiliyor:
Katılımcı Üyeler: Sadece Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler bu statüye sahip olabiliyor. Bunlar arasında Avusturya, Bulgaristan, Çekya, Estonya, Hırvatistan, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan yer alıyor.
Stratejik Ortaklar: AB dışından olup girişime mali destek ve prestij sağlayabilecek ülkeler. Türkiye bu statüyle katıldı. ABD, Almanya, Japonya gibi ülkeler bu grupta bulunuyor.
Ortak Katılımcılar: Ukrayna, Moldova gibi ortak projelerde yer alan ama tam üye olmayan ülkeler bu statüde yer alıyor.
Bu statülerin belirlenmesi, girişimin katılımcı üyeleri arasında fikir birliği ile gerçekleşiyor.
TÜRKİYE'NİN BAŞVURUSU VARŞOVA ZİRVESİ'NDE KABUL EDİLDİ
Türkiye, 11 Nisan 2024’te Vilnius’ta düzenlenen Zirveye "özel konuk" statüsüyle katılmıştı. Bu süreçte Türkiye’nin Stratejik Ortaklık başvurusu gündeme geldi. Girişimin 10. Zirvesi, 28-29 Nisan 2025 tarihlerinde Varşova’da düzenlendi ve bu zirvede Türkiye’nin başvurusu oy birliğiyle kabul edildi. Böylece Türkiye, girişimde aktif rol oynayabilecek bir konuma geldi.
ÇOK TARAFLI İŞBİRLİĞİ İÇİN YENİ BİR ZEMİN
Türkiye'nin Stratejik Ortak statüsü, enerji, ulaştırma ve dijital altyapı alanlarında ikili düzeyde sürdürdüğü projeleri çok taraflı bir zemine taşımasına olanak tanıyacak. Bu kapsamda Türkiye, ekonomik büyüme hedefleri doğrultusunda altyapı yatırımlarını artırmayı ve bölgesel enerji güvenliğini ön planda tutmayı hedefliyor.
UKRAYNA'NIN YENİDEN İMARI DA GÜNDEMDE
Girişimin öncelikleri arasında yalnızca yeni projeler değil, aynı zamanda Ukrayna’nın yeniden inşası ve altyapı iyileştirmeleri de bulunuyor. Türkiye, bu alanda sahip olduğu deneyimle önemli katkılar sunmayı planlıyor.
ÖZEL SEKTÖRLE ENTEGRE YAPI
Üç Deniz Girişimi'nin dikkat çeken yönlerinden biri de özel sektörle sağlanan etkileşim. Her zirveye paralel olarak düzenlenen iş forumları, kamu-özel sektör iş birliklerinin geliştirilmesini teşvik ediyor. Türkiye'nin bu platformda yer alması, Türk özel sektörünün Avrupa’daki altyapı projelerine doğrudan katılımı açısından da önemli bir fırsat sunuyor.
