Bartın Üniversitesi’nde (BARÜ) yürütülen yenilikçi bir çalışmayla, Türkiye’de ilk kez dedektör köpeklerin istilacı böcek tespiti amacıyla kullanılması hedefleniyor. Prof. Dr. Yafes Yıldız danışmanlığında, doktora öğrencisi Ertan Albas tarafından hazırlanan projeyle başlatılan bu çalışma, ülkemizin tarımsal güvenliğine önemli katkılar sunmaya hazırlanıyor.
Türkiye’de ilk kez 2014 yılında İstanbul ve Bartın’da tespit edilen istilacı Anoplophora chinensis (Turunçgil Uzun Antenli Böceği), yürütülen projenin odak noktasını oluşturuyor. Fındık başta olmak üzere çeşitli tarım alanlarında büyük tehdit oluşturan bu böcek türü, Tarım ve Orman Bakanlığı ekipleri tarafından sahadan toplanarak deneme sürecinde kullanıldı.
İLK TEST AŞAMASI TAMAMLANDI
Proje kapsamında dedektör köpekler için özel bir eğitim süreci hazırlandı. Ankara Köpek Koleji'nde, köpek eğitmeni Veteriner Hekim Tarkan Özvardar’ın katkılarıyla, üstün koku alma yeteneklerine sahip dedektör köpekler 2,5 aylık yoğun bir eğitimden geçirildi. Eğitim süreci iki aşamalı olarak yürütüldü: Hedef koku öğretilmesi, kokunun diğer çevresel kokulardan ayrıştırılması.
Bu eğitimin ardından 8 gün süren testlerde, eğitilmiş köpeklerin hedef böcek kokusunu ayırt etme süresi sadece 10 saniye gibi kısa bir süreye indirildi.
ARAZİ TESTLERİNDEN DE UMUTLU SONUÇLAR BEKLENİYOR
Koku eğitiminin ardından başlayan arazi aşamasında da köpeklerin performansı değerlendiriliyor. Arazi testlerinde olumlu sonuçlar alınması halinde, bu sistemin özellikle sınır kapılarında uygulanan bitki karantinası kontrollerinde de kullanılması planlanıyor. Böylece, tarım ürünleri arasına gizlenen istilacı böceklerin ülkeye giriş yapmadan tespit edilmesi sağlanacak.
"YALNIZCA UYUŞTURUCU VE PATLAYICI DEĞİL, BÖCEKLERİ DE BULUYORLAR"
Çalışmanın önemine değinen Prof. Dr. Yafes Yıldız, şunları söyledi:
“Hali hazırda dedektör köpekler; İsviçre, Avusturya, Almanya, ABD ve Fransa gibi ülkelerde böcek tespiti amacıyla kullanılıyor. Türkiye’de ise karantina zararlısı olan turunçgil uzun antenli böceğine karşı dedektör köpeklerin kullanımı ilk kez bu proje kapsamında gerçekleştirildi. Üstün koku alma yetenekleri sayesinde yalnızca uyuşturucu veya patlayıcıları değil, insan gözüyle fark edilmesi oldukça zor olan istilacı böcekleri de başarıyla tespit edebiliyorlar.”
Fındık üretimi başta olmak üzere tarımsal üretimi tehdit eden zararlılarla mücadelede, bu yöntemin önemli avantajlar sunacağını belirten Prof. Dr. Yıldız, üniversite yönetiminin desteğine teşekkür etti.
REKTÖR AKKAYA: “ÜLKE TARIMINA KATKI SAĞLAYACAK VİZYONER BİR PROJE”
BARÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Akkaya ise, bu çalışmayı ülke ve bölge tarımı için önemli bir kazanım olarak değerlendirdi. Proje ekibini tebrik eden Akkaya, “Bartın Üniversitesi olarak bilimsel üretkenliği tarım, orman ve çevre alanlarına aktarmayı önemsiyoruz. Prof. Dr. Yafes Yıldız hocamızı ve doktora öğrencimiz Ertan Albas’ı geliştirdikleri bu vizyoner tez çalışmasından dolayı tebrik ediyorum. Başarılarının devamını diliyorum.” İfadelerine yer verdi.
