Kamuoyunda tartışmalar sürerken, Türk Eğitim Derneği’nin düşünce kuruluşu TEDMEM, kritik kabine toplantısı öncesinde “Ortaöğretimi Yeniden Düşünmek” başlıklı dikkat çekici bir rapor yayımladı.
4+4+4 SİSTEMİNİN SON AŞAMASI DEĞİŞİYOR MU?
Bu hafta yapılması beklenen kabine toplantısında, 12 yıllık zorunlu eğitimin son dört yılı olan lise kademesinin yeniden yapılandırılması gündeme gelecek. 4+4+4 sistemiyle 2012 yılında yürürlüğe giren modelin, özellikle son kademesinde nitelik ve işlevsellik tartışmaları uzun süredir devam ediyor. Eğitim uzmanları, sistemin günümüz ihtiyaçlarına göre yeniden şekillendirilmesi gerektiği görüşünde birleşiyor.
EĞİTİMDE ERİŞİM DEĞİL, NİTELİK ÖN PLANDA
TEDMEM’in raporunda “Türkiye artık eğitime erişimi değil, eğitimin niteliğini tartışmalıdır” vurgusu öne çıkıyor. Rapora göre, 1997’de yüzde 38 olan ortaöğretimde net okullaşma oranı 2011’de yüzde 67’ye, günümüzde ise yüzde 90’a ulaştı. Özellikle kız çocuklarının okullaşma oranı, tarihsel bir eşiği aşarak erkekleri geçti. Bu gelişme, fırsat eşitliği ve kapsayıcılık açısından geri dönülmemesi gereken bir kazanım olarak değerlendiriliyor.
LİSELERİN İŞLEVİ TARTIŞILIYOR
Raporda yer alan verilere göre, Türkiye’deki liseler öğrencileri hayata, yükseköğretime ve istihdama hazırlama konusunda yetersiz kalıyor. Öğrencilerin büyük bir bölümü, okulun gerçek yaşamla bağlantısının zayıf olduğunu düşünüyor.
Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre 20 gün ve üzeri devamsızlık oranı; ilkokullarda yüzde 11,6, ortaokullarda yüzde 14,8 iken, genel ortaöğretimde yüzde 27’ye, mesleki ve teknik ortaöğretimde ise yüzde 46,6’ya kadar yükseliyor. Ayrıca öğrencilerin yüzde 56’sı okulun hayata hazırlamadığını, yüzde 35’i ise okulu zaman kaybı olarak gördüğünü ifade ediyor.
11. SINIFTA DİPLOMA, 12. SINIFTA UZMANLAŞMA ÖNERİSİ
TEDMEM’in önerisine göre, ortaöğretim yapısı iki aşamaya ayrılmalı. 11. sınıf sonunda öğrencilere “standart lise diploması” verilmesi, ardından 12. sınıfta alan bazlı uzmanlaşma sürecine geçilmesi planlanıyor. Bu modele göre, doğrudan iş hayatına yönelmek isteyen öğrenciler, 11. sınıf sonunda diplomalarını alarak farklı geçiş yollarına sahip olabilecek. Sınavsız geçiş uygulamasıyla, öğrenciler okul başarı puanlarına göre meslek yüksekokullarına veya açıköğretim programlarına geçiş yapabilecek. Böylece üniversite tek çıkış yolu olmaktan çıkarılacak, sınav baskısı azalacak ve yükseköğretime geçişteki yoğunluk hafifleyecek.
12. SINIFTA ÜNİVERSİTEYE HAZIRLIK OKULDA TAMAMLANACAK
Yeni öneride 12. sınıf, öğrencilerin ilerlemek istedikleri yükseköğretim alanlarıyla uyumlu akademik derslerle yeniden düzenleniyor. Üniversiteye hazırlık süreci okulun içine taşınarak öğrencilerin yönlendirilmesi amaçlanıyor. Düzenleme, okulu yeniden cazip hale getirirken, ailelerin özel kurs ve dershane masraflarını da azaltmayı hedefliyor.
MESLEKİ EĞİTİMDE “1 GÜN OKUL, 4 GÜN İŞ YERİ” MODELİ
TEDMEM’in önerdiği sistemde mesleki eğitim tamamen yeniden yapılandırılıyor. Meslek yüksekokulu programları ile mesleki ortaöğretim bütünleşik bir yapıya dönüştürülerek, uygulamaya dayalı bir model geliştiriliyor. Önerilen yapıya göre öğrenciler haftada bir gün akademik eğitim, dört gün ise iş yeri temelli uygulama görecek. Bu yaklaşımın, hem öğrencilerin mesleki yeterliliklerini artırması hem de iş dünyasıyla eğitim arasındaki kopukluğu gidermesi bekleniyor.
GÖZLER KABİNE TOPLANTISINDA
Zorunlu eğitimin yeniden yapılandırılmasına yönelik bu öneriler, bu hafta yapılacak kabine toplantısında ele alınacak. Eğitim çevreleri ve kamuoyu, 11. sınıfta diploma, 12. sınıfta uzmanlaşma modeline yönelik hükümetin nasıl bir karar alacağını merakla bekliyor.
