Yaklaşık 130 yıl önce Anadolu’dan toplanarak Avrupa’ya götürülen bu nadir bitki türü, 6 yıl önce yeniden Türkiye’ye getirildi. TEMA Vakfı Merzifon Temsilciliği tarafından yürütülen çalışmalar sayesinde lale, doğal ortamına kavuşarak çiçeklenmeye başladı. Bu yıl açan çiçek sayısının 25’e ulaştığı bildirildi.
İLK ÖRNEĞİ 1896 YILINDA GÖZLEMLENDİ
Yitik Türk Lalesi’nin bilinen ilk örneği, 1892 yılında Alman bahçıvan Mühlendorff tarafından toplanıp Avrupa’ya gönderildi. Bilim dünyasında “Tulipa sprengeri” adıyla tanıtılan bu tür, en son 1896 yılında Anadolu’da gözlemlendi. Sonrasında doğal yaşam alanında kaybolduğu kabul edilen bitki, Avrupa’daki özel bahçelerde süs bitkisi olarak varlığını sürdürdü.
YİTİK LALE GURBETTEN SILAYA DÖNÜYOR
Türkiye’ye dönüş süreci, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nin 2016 yılında başlattığı “Yitik Lale Gurbetten Sılaya Dönüyor” adlı proje ile hız kazandı. İngiltere’den getirilen soğanlar önce İstanbul’a, ardından anayurdu Amasya’ya ulaştırıldı. TEMA Vakfı Merzifon Şubesi bahçesinde yetiştirilen lale, 4 yıldır düzenli olarak çiçek açıyor.
HER YIL SACEDE 2 HAFTA ÇİÇEK AÇIYOR
Yitik Türk Lalesi, her yıl yalnızca 2 hafta çiçek açıyor. Diğer lale türlerinden yaklaşık bir ay sonra çiçeklenen bitki, bu özelliğiyle doğaseverlerin dikkatini çekiyor. Bu yıl çiçeklenen laleleri Merzifon Kaymakamı Ahmet Karaaslan da yerinde gözlemleyerek bilgi aldı. Vatandaşlar da çiçekler önünde bolca fotoğraf çektirdi.
AMASYA'NIN FARKLI NOKTALARINA EKİLDİ
Yitik Türk Lalesi’nin Türkiye’deki varlığının sürdürülebilmesi için önemli bir adım daha atıldı. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nde çoğaltılan 45 bin lale tohumu, geçen yıl Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü iş birliğiyle Amasya’nın farklı noktalarına ekildi. Bu tohumlardan elde edilen yeni bitkilerin önümüzdeki 4 yıl içerisinde çiçek açması bekleniyor.
"130 YIL SONRA TOPRAKLA BULUŞTU"
TEMA Vakfı Merzifon Temsilcisi Kadir Acar, süreci şu sözlerle anlattı:
“Lalemiz senede 2 hafta süreyle çiçek açıyor. Diğer lale türlerinden farklı olarak onlardan bir ay sonra çiçekleri ortaya çıkıyor.”
Acar ayrıca, lalelerin güzelliğiyle dikkat çektiğini vurguladı:
“Yitik Türk Lalesi 130 yıl sonra Avrupa’dan döndü. Ama bugünlerde bu laleyi doğal ortamında halen arayan insanlar da var.”
"TÜRKİYE BİTKİLERİ LİSTESİ"NDE YER ALIYOR
Yitik Türk Lalesi’nin fotoğrafı, Türkiye florasını kapsayan en kapsamlı yayınlardan biri olan “Türkiye Bitkileri Listesi” kitabının kapağında yer alıyor. Bu durum, bitkinin hem bilimsel hem de kültürel açıdan ne kadar kıymetli olduğunu gösteriyor.
Yitik Türk Lalesi’nin yeniden toprakla buluşması, yalnızca bir türün korunması değil, aynı zamanda Türkiye’nin biyolojik mirasının iade edilmesi anlamına geliyor. Bu proje sayesinde hem doğa koruma bilinci artıyor hem de endemik türlerin gelecek nesillere aktarılması sağlanıyor.
