Ticaret Bakanlığı, 2025 yılı başından bu yana aldatıcı reklamlara ve haksız ticari uygulamalara karşı yürütülen mücadeleye dair çarpıcı verileri paylaştı. Bakanlık bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu, yılın ilk beş ayında yaptığı denetimler sonucunda 661 dosyada aykırılık tespit etti ve toplam 125 milyon 281 bin 151 TL idari para cezası uyguladı.
Kurul, yalnızca Mayıs ayındaki 357 sayılı toplantısında 65 dosya görüştü. Bu dosyaların yüzde 56’sının mevzuata aykırı olduğu belirlendi ve 10 milyon 495 bin 800 TL ceza kesildi. Tüketici mağduriyetlerinin önlenmesi amacıyla ayrıca 5 dosyada erişim engeli kararı alındı.
Yılın İlk 5 Ayında 736 Dosya Görüşüldü
Ticaret Bakanlığı’na bağlı Reklam Kurulu, 2025 yılı boyunca şimdiye dek 736 dosyayı ele aldı. Bu dosyaların çok büyük çoğunluğunda, firmaların tüketiciyi yanıltmaya yönelik içerikler kullandığı tespit edildi. Aykırı bulunan reklam ve tanıtımlar için çeşitli medya ve dijital platformlarda yayın durdurma ve erişim engeli kararları alındı.
Manipülatif İnternet Verileri ve Karanlık Tasarımlar Mercek Altında
Mayıs ayı denetimlerinde özellikle e-ticaret sitelerinde mağaza puanları, yorumlar, sepete ekleme ve favorileme gibi kullanıcı etkileşimlerinin manipülatif şekilde sunulması gündeme geldi. İncelemelerde, bu tür yanıltıcı verilerle tüketicinin satın alma kararlarının etkilenmeye çalışıldığı ortaya kondu.
Kurul, ayrıca “karanlık tasarım” olarak adlandırılan, kullanıcıyı yönlendirmeye yönelik bazı dijital manipülasyonları da gündemine aldı. Ücretsiz deneme adı altında yapılan yönlendirmelerde;
-
Önceden seçili abonelik seçenekleri
-
Gizlenmiş veya erişimi zor kapatma butonları
-
Zorunlu kredi kartı bilgisi girişleri
gibi uygulamaların tüketici aleyhine tuzak içerdiği ve mevzuata aykırı olduğu belirtildi.
Bu kapsamda, 6 firmaya toplamda yaklaşık 3,5 milyon TL para cezası kesildi. Ayrıca ilgili internet sitelerine yönelik erişim engeli kararları alındı.
Bakanlık: Tüketici Hakları Kararlılıkla Korunacak
Ticaret Bakanlığı yetkilileri, aldatıcı reklamların yalnızca ekonomik değil, psikolojik olarak da tüketiciyi etkilediğini vurgulayarak, özellikle dijital mecralarda görünürlüğü yüksek markaların daha titiz davranması gerektiğini ifade etti.
Reklam Kurulu’nun yıl boyunca denetimlerine daha geniş kapsam ve yapay zekâ destekli analizlerle devam edeceği belirtilirken, tüketicilere de şüpheli reklam ve içerikleri ALO 175 Tüketici Danışma Hattı ve CİMER üzerinden bildirme çağrısı yapıldı.
