Hacı Bayram Veli Camii, İstanbul ve Anadolu'daki birçok cami gibi modern değil. 1427–1428'de inşa edilmiş olan ve 15. yüzyıldan bu yana Ankara'nın en saygı duyulan mekânlarından biri. Burası, sadece bir ibadet alanı değil; aynı zamanda devrin mimarî zevkini ve inanç dünyasını yansıtan önemli bir yapı olma özelliğine sahip. Caminin mihrap duvarına bitişik olan ve geçmişi 15. yüzyıla dayanan Hacı Bayram-ı Veli Türbesi de bu manevi havayı tamamlıyor.
Zaman içinde cami birkaç kez restore edilmiştir. Özellikle 1714'te başlayan tamiratlarla, iç mekân süslemeleri, tavan, mihrap-minber işçiliği, pencere-çini düzenlemeleri gibi detaylar 17. ve 18. yüzyıl anlayışıyla yeniden şekillenmiştir. Yapılan restorasyonlarla cami, hem ibadet hem de estetik değeri olan bir şaheser hâline gelmiştir.
TARİHİ ÇOK ESKİLERE DAYANIYOR
Hacı Bayram Camii ve çevresi yalnızca Osmanlı döneminden değil, çok daha eski medeniyetlerden besleniyor. Çünkü bu bölge Augustus Tapınağı gibi yapıların kalıntılarıyla Ankara'nın antik dönemden gelen kutsal merkezlerinden biri olarak görülüyor. Bu yönüyle, Hacı Bayram-ı Veli Camii ve çevresi birçok dönemin (Roma, Bizans, Osmanlı, Cumhuriyet) izlerini birleştiren bir kesişim noktası.
BURASI SADECE BİR ÇARŞI DEĞİL
Hacı Bayram-ı Veli Çarşısı, adeta Ankara'nın göbeğinde bir "bedesten" gibi. Çarşıda, özellikle hac-umre hazırlığı yapanlar için; tesbihçiler, hac kıyafetleri, seccade, tespih, kitapçılar ve daha birçok dükkan bulunuyor. Ayrıca burada çarşının tatlı telaşına şahit olurken çayınızı yudumlayabileceğiniz kafeler, alış-verişe ara verdiğinizde karnınızı doyurabileceğiz küçük restoranlar ve lokantalar da mevcut.
Çarşı, hem yerli halkın hem de ziyaretçilerin manevi, kültürel ve ticari ihtiyaçlarını bir arada karşıladığı bir alan. Caminin, türbenin, ticaretin ve sosyal yaşamın iç içe geçtiği çok katmanlı bir merkez olmasıyla özellikle hafta sonu nefes almak isteyenlerin gözünün gönünün açılacağı bir mekan. Dolayısıyla buraya sadece 'çarşı' demek de haksızlık olur.
HACI BAYRAM-I VELİ'NİN TÜRBESİ MANEVİYATI İKİYE KATLIYOR
Çarşı ve caminin asıl ruhu ise bu toprakların manevi komutanı olan Hacı Bayram-ı Veli'nin türrbesinde saklı. Hacı Bayram-ı Veli, 14.–15. yüzyıllarda yaşamış, hem dinî ilimlerde hem de tasavvufta derinleşmiş, şiirler yazmış, tarikât kurmuş bir veli olarak biliniyor.
Onun isminin verildiği bu cami-türbe-çarşı kompleksi, aslında yalnızca birer taş bina değil. "Bayramiyye" tarikatının Anadolu'da yayılmasını anlatan, maneviyata açılan bir kapı. Çarşıdaki esnaf da buranın maneviyatından feyz alıyor. Çünkü burası insanlar için hem dünyevi hem uhrevi bir soluk alanı.
