Ankara’nın Çankaya ilçesinde, Pakistan’ın kurucu lideri Muhammed Ali Cinnah’tan ismini alan meşhur Cinnah Caddesi üzerinde, 19 numarada yer alan “Cinnah 19” apartmanı, sıradan bir yapı olmaktan çok uzak. Hem mimarisiyle hem de taşıdığı tarihsel önemle başkentin kültürel dokusuna damga vuran bu bina, adeta bir zaman kapsülü.
1954 yılında mimar Nejat Ersin tarafından tasarlanan ve 1957’de yapımı tamamlanan bu yapı, “Meydanlar Müdürlüğü İşçileri Yapı Kooperatifi Apartmanı” olarak inşa edildi. Amaç; o dönem havaalanında çalışan mühendis ve mimarların, modern kent yaşamına uygun, sosyal bir konutta bir araya getirilmesiydi.
Bir Apartmandan Çok Daha Fazlası: Modernizmin Ankara’daki Temsilcisi
Cinnah 19, sadece bir apartman değil; bir dönemin yaşam felsefesini yansıtan bir yapıdır. 3 katlı binada her katta 5 dubleks daire yer alır ve toplam 15 daire mevcuttur. Bugün bile birçok modern yapıda rastlayamayacağımız ortak alanlarıyla öne çıkar: Ankara manzaralı seyir terası, barbekü alanı, güneşlenme terasları ve hatta bir yüzme havuzu!
Bu özellikler, yapının sadece bir yaşam alanı değil, aynı zamanda bir sosyalleşme alanı olduğunu gösteriyor. Dönemin dünyaca ünlü modern mimarlarından Le Corbusier, Oscar Niemeyer, Lucio Costa ve Edward Durrell Stone’un mimari etkilerini taşıdığı söylenen Cinnah 19, Türkiye’de “ortak alanlara sahip” konut projelerinin öncülerinden biri olarak kabul ediliyor.
Başbakanın Gözdesiydi, Şimdi Tarihin Sessiz Tanığı
Cinnah 19’un önemi yalnızca mimariyle sınırlı değil. Dönemin Başbakanı Adnan Menderes ve Cumhurbaşkanı Celal Bayar, bu yapının Çankaya Camii ile birlikte koruma altına alınmasını istemişti. Ancak 1960 darbesiyle bu vizyon rafa kalktı.
1970’lere kadar diplomatlardan Amerikalı askerlere kadar prestijli kiracıların evi olan Cinnah 19, zamanla kentleşmenin getirdiği rant baskısı ve ilgisizlikle yıprandı. Bugün bakımsız bir durumda olsa da hâlâ geçmişin izlerini taşıyor.
Mimari Bilinçlenmenin Simgesi Olmaya Aday
Son yıllarda Ankara Mimarlar Odası’nın “Bina Kimlikleri” projesi kapsamında, Cinnah 19 ve benzeri yapıların korunması ve tanıtılması yönünde adımlar atılıyor. Mimari anlamda sosyal, kültürel ve tarihsel bir değer taşıyan bu apartman, sadece bir bina değil; Ankara'nın kent belleğinin yaşayan bir parçası.
Bir Zamanlar Hayallerin Yaşandığı Yerdi
Bugün Cinnah 19’un önünden geçen pek çok kişi, bu binanın bir zamanlar ne kadar iddialı ve toplumsal bir amaçla inşa edildiğini bilmeden geçip gidiyor. Oysa bu yapı, bir dönemin şehircilik anlayışının, toplumsal dayanışma ruhunun ve mimari vizyonunun en nadide örneklerinden biri.
Cinnah Caddesi’nden bir gün yolunuz geçerse, o meşhur yokuşun başında sol tarafta yükselen Cinnah 19’a bir göz atın. Belki siz de tıpkı mimarlık öğrencileri gibi hayranlıkla merdivenlerini çıkmak, çatısındaki hayalet havuzu görmek istersiniz. Çünkü Cinnah 19, sadece bir bina değil; geçmişin bugüne bıraktığı zarif bir miras.
