İsrail’in, Somali’den tek taraflı olarak ayrıldığını ilan eden Somaliland bölgesini “bağımsız ülke” olarak tanıdığını açıklaması uluslararası arenada geniş yankı uyandırdı. Karara ilk ve en sert tepkilerden biri Türkiye’den geldi. Ankara, atılan adımın Somali’nin egemenliği ve toprak bütünlüğüne açık bir müdahale olduğunu vurguladı.
HAKAN FİDAN’DAN YOĞUN DİPLOMASİ TRAFİĞİ
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgilere göre Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, gelişmelerin ardından bölge ülkeleriyle temas kurdu. Fidan, Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan Al Suud ve Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. Görüşmelerde Somali’deki son durumun yanı sıra Gazze’de yaşanan gelişmeler de ele alındı.
ABD İLE DE SOMALİ GÜNDEMİ MASADAYDI
Bakan Fidan, ABD’nin Afrika Kıdemli Danışmanı Massad Boulos ile yaptığı görüşmede de Somaliland meselesini değerlendirdi. Türkiye, krizin daha da büyümemesi ve bölgesel istikrarın korunması için uluslararası aktörlerle koordinasyonun önemine dikkat çekti.
İSRAİL’İN TANIMA KARARI NASIL DUYURULDU?
İsrail yönetimi, Somaliland’ı bağımsız bir devlet olarak tanıdığını kamuoyuna açıkladı. Açıklamaya göre Başbakan Binyamin Netanyahu, Dışişleri Bakanı Gideon Saar ve Somaliland’ın sözde Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullahi karşılıklı olarak tanıma belgesini imzaladı. Netanyahu’nun, Abdullahi’yi resmi ziyaret için İsrail’e davet ettiği ve sürece ilişkin görüntülü görüşmenin de paylaşıldığı bildirildi.
Alınan kararla birlikte İsrail, Somaliland’ı tanıyan ilk ülke olarak kayda geçti. Netanyahu ayrıca Somaliland’ın, İsrail ile ilişkileri normalleştirmeyi amaçlayan “Abraham Anlaşmaları”na katılma talebini ABD Başkanı Donald Trump’a ileteceğini açıkladı.
TÜRKİYE’DEN “HUKUK DIŞI ADIM” VURGUSU
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, İsrail’in kararına ilişkin yaptığı açıklamada bunun uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirtti. Keçeli, İsrail’in adımının bölgesel ve küresel düzeyde istikrarsızlığı artırmayı amaçladığını, Somali’nin iç işlerine açık bir müdahale niteliği taşıdığını ifade etti. Türkiye’nin, Somali’nin toprak bütünlüğünü kararlılıkla savunmaya devam edeceği vurgulandı.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, İsrail’in kararının Afrika Boynuzu’nda gerilimi yükselteceğini belirtti. Duran, sergilenen tutumun bölgedeki hassas dengeleri daha da kırılgan hale getirdiğini ve uluslararası toplumun ortak bir duruş sergilemesi gerektiğini dile getirdi.
SOMALİLAND KRİZİ NEDİR?
Somaliland, 1991 yılında Somali’den tek taraflı olarak ayrıldığını ilan etmiş olsa da bugüne kadar uluslararası toplum tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınmadı. Mogadişu yönetimi, Somaliland’ı Somali’nin ayrılmaz bir parçası olarak görüyor ve bölgeyle ilgili tüm uluslararası anlaşmaların kendi yetkisinde olduğunu savunuyor.
Somaliland ile Etiyopya arasında 1 Ocak 2024’te imzalanan ve Etiyopya’ya denize erişim imkânı sağlamayı öngören mutabakat zaptı, Somali ile Etiyopya arasında diplomatik krize yol açmıştı. Türkiye’nin arabuluculuğunda yürütülen Ankara Süreci kapsamında taraflar bir araya getirilmiş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde 11 Aralık’ta Ankara’da yapılan görüşmelerde Somali’nin toprak bütünlüğünü teyit eden bir mutabakata varılmıştı.
