Cumhurbaşkanı Tokayev, yeni yasama yılının başlaması dolayısıyla yaptığı konuşmada, ülkesinde yürütülen reform süreci hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
"Krizlere Rağmen Reform Yolundan Sapmadık"
Cumhurbaşkanı Tokayev, “Birçok devletin kriz dönemlerinde denetimi artırma ve özgürlükleri kısıtlama eğiliminde olduğu bir ortamda, Kazakistan tam tersi bir kalkınma modeli sergilemektedir. Kasım-Jomart Tokayev’in cumhurbaşkanlığı döneminde ülke; küresel sarsıntılardan, 2022 yılının trajik Ocak olaylarına kadar birçok ciddi sınamadan geçti. Ancak yaygın senaryoların aksine, Kazakistan reform yolundan sapmadı aksine, siyasi modernleşme ve demokratikleşme sürecini hızlandırdı.” ifadelerini kullandı.
"Referandum Süreci, Güçlü Bir Dönüm Noktası Oldu"
Tokayev, anayasa değişikliklerine yönelik referandum hakkında yaptığı değerlendirmede, "Haziran 2022’de gerçekleştirilen anayasa değişikliklerine yönelik halk referandumu, bu sürecin en önemli adımlarından biri oldu. 27 yıl aradan sonra ilk kez, devlet yapısına ilişkin konular doğrudan halk oylamasına sunuldu. Bu adım, yalnızca hukuki değil, aynı zamanda sembolik bir anlam taşıyordu iktidarın ülkenin geleceği konusunda sorumluluğu halkla paylaşmaya hazır olduğunun bir göstergesiydi." ifadelerini kullandı.
"Anayasanın Üçte Biri Değişti"
Cumhurbaşkanı Tokayev, reformun kapsamına ilişkin olarak, "Reform, anayasanın üçte birini kapsadı. Başlıca değişiklikler arasında; yetki paylaşımının güçler arasında yeniden düzenlenmesi, cumhurbaşkanlığı görev süresinin bir defaya mahsus yedi yıl ile sınırlandırılması, cumhurbaşkanının yakın akrabalarının üst düzey devlet görevlerinde bulunmasının yasaklanması ve siyasi alanın genişletilmesi yer aldı." şeklinde konuştu.
"Yeni Yönetim Modeli Belirlendi"
Tokayev, yeni sistemin esaslarına ilişkin olarak, “Benimsenen yeni yönetim modeli – ‘Güçlü Cumhurbaşkanı, Etkili Parlamento, Hesap Verebilir Hükûmet’ yenilenen siyasi sistemin temelini oluşturdu.” dedi.
"Seçimlerle Değişim Gerçekleşti"
Parlamento seçimlerine değinen Tokayev, “2023 yılında yapılan parlamento seçimleri, değişimin gerçekliğini ortaya koydu. Bağımsız Kazakistan tarihinde ilk kez Meclis’e yeni siyasi güçler girdi. Parti kaydı için koşulların yumuşatılması, rekabetin artması ve seçim kampanyasının şeffaflığı, daha olgun bir parlamenter modele geçişin göstergeleri oldu.” ifadelerine yer verdi.
"Hak ve Özgürlükler Güvence Altına Alındı"
Yargı ve özgürlük alanındaki reformlarıa değinen Tokayev, “Diğer önemli reformlar arasında; Anayasa Mahkemesi’nin kurulması, Ombudsmanlık kurumunun güçlendirilmesi ve barışçıl toplanma yasasının kabul edilmesi yer aldı. Tüm bu adımlar, vatandaş hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınmasını sağlamış ve toplumun siyasi süreçlere katılımını daha anlamlı ve kurumsal hâle getirmiştir.” şeklinde konuştu.
"Dijitalleşme Reformların Temel Ayağıdır"
Dijital dönüşüme dikkat çeken Tokayev, “Reformların önemli bir ayağını dijital dönüşüm oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler’in verilerine göre, 2024 yılında Kazakistan, e-devlet gelişmişliği bakımından dünyada 24. sırada yer aldı.” ifadelerini kullandı.
"Duyan Devlet Modeliyle İletişim Güçlendi"
Dijitalleşmenin uygulamadaki etkilerini açıklayan Tokayev, "Yüksek dijitalleşme seviyesi sayesinde, çevrim içi dilekçeler, elektronik başvurular ve devlet kararlarının dijital takibi gibi araçlar hayata geçirildi. ‘Duyan Devlet’ konsepti, devlet ile toplum arasındaki iletişimi yeniden şekillendirdi ve bu ilişkiyi çift yönlü hâle getirdi. Devlet hizmetleri giderek daha fazla insan odaklı hâle gelirken, geri bildirimler politika yapımında etkili bir araç olarak kullanılmaya başlandı." dedi.
"Yapay Zekâ Kamu Yönetiminde Yerini Alacak"
Geleceğe yönelik planlarını paylaşan Cumhurbaşkanı Tokayev, “Cumhurbaşkanı Tokayev, halkına hitaben yaptığı son ulusa sesleniş konuşmasında, kamu yönetiminde yapay zekânın entegrasyonunu bir sonraki aşama olarak belirledi. Hedef – üç yıl içinde tam dijital dönüşüm, şeffaflığın artırılması ve kamu kurumlarına duyulan güvenin güçlendirilmesidir.” ifadelerini kullandı.
"Tek Meclisli Parlamento Önerisi Referanduma Sunulacak"
Yeni bir yönetim modeli önerisini gündeme getiren Tokayev, “Reformların mantıklı bir devamı olarak, tek kamaralı bir parlamento modeline geçiş önerisi gündeme getirildi. Bu girişimin 2027 yılında referanduma sunulması planlanmaktadır.” ifadelerine yer verdi.
"Vatandaşın Katılımı Esastır"
Tokayev, halk iradesinin ön planda tutulduğunu vurgulayarak, “Bu adım, birçok üniter devletin uygulamalarıyla örtüşmekte ve yasama faaliyetlerinin etkinliğini artırmayı hedeflemektedir. Bu süreçte en önemli unsur, vatandaşların temel kararlara katılımı ilkesinin korunmasıdır. Tüm reformlar, kapalı kapılar ardında değil, kamuoyu tartışmaları ve doğrudan halkın iradesiyle hayata geçirilmektedir.” dedi.
"İstikrar ve Güvenle Reformlar Gerçekleşiyor"
Son olarak genel değerlendirmede bulunan Tokayev, “Kazakistan’daki siyasi dönüşüm, iç istikrar ve toplumsal uzlaşı ortamında gerçekleşmektedir. Ülke, otoriter gerileme yerine, demokratik mekanizmalar aracılığıyla sürdürülebilir kalkınma yolunu tercih etmiştir. Kazakistan’da inşa edilmekte olan model; sistemli, kapsayıcı ve vatandaş odaklıdır.” şeklinde konuştu.
