Miray Yapım imzalı dizide bu rolü üstlenen isim ise usta oyuncu Serhat Kılıç olarak açıklandı. Peki, gerçek tarihte Deli Lütfi kimdir, ne zaman yaşamıştır ve hangi eserleri vermiştir?
SERHAT KILIÇ KİMDİR?
8 Temmuz 1975’te Ankara’da doğan ve aslen Malatyalı olan Serhat Kılıç, 1994 yılında Bilkent Üniversitesi Tiyatro Bölümü’nü burslu olarak kazanmış ve 1998’de yüksek şeref öğrencisi olarak mezun olmuştur. Profesyonel tiyatro hayatına Ankara Sanat Tiyatrosu’nda “Kayıplar” oyunu ile başlayan Kılıç, Diyarbakır ve Erzurum Devlet Tiyatroları’nda görev almış, tiyatro eğitmenliği ve yönetmenlik yapmıştır.
2008’de İstanbul’a taşınan Kılıç, Tiyatro Dot, BKM ve İstanbul Şehir Tiyatroları’nda sahne aldı. “İntiharın Genel Provası” oyunu ile Afife Tiyatro Ödülleri’ne aday gösterildi. 2012’de Cats&Dogs (Soho İstanbul) adlı prodüksiyon şirketini kurdu ve 2014’te Nuri Bilge Ceylan’ın “Kış Uykusu” filminde İmam Hamdi rolüyle SİYAD Ödülleri’ne aday oldu.
Serhat Kılıç, “Mehmed: Fetihler Sultanı”nda Deli Lütfi karakterini canlandırarak hem dizinin hem de izleyicilerin dikkatini çekmiştir.
GERÇEK TARİHTE DELİ LÜTFİ KİMDİR?
Tarih kaynaklarında Molla Lütfi olarak geçen ve 15. yüzyılda yaşamış olan Deli Lütfi, Osmanlı dönemi âlim, filozof ve matematikçi olarak tanınır. Asıl adı Lutfullah-ı Tokadî’dir ve Tokat’ta doğmuştur. Sarı Lütfi veya Deli Lütfi lakaplarıyla anılan bu şahsiyet, hem keskin zekâsı hem de sıra dışı davranışlarıyla dönemin dikkat çeken isimlerinden biri olmuştur.
Molla Lütfi, eğitimine babasından başladıktan sonra İstanbul’a giderek dönemin önemli hocalarından Sinan Paşa’nın öğrencisi olmuştur. Aynı zamanda ünlü matematikçi Ali Kuşçu’dan dersler alarak mantık, felsefe, kelam ve matematik gibi alanlarda kendini geliştirmiştir.
MOLLA LÜTFİ KİMDİR?
Molla Lütfi, Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmed’in kütüphanesinde görev almış ve sarayda padişah ile şakalaşacak kadar yakın bir ilişki kurmuştur. Ancak kısa süre sonra görevinden alınmış ve hocası Sinan Paşa’nın sürgüne gönderilmesi üzerine ona eşlik ederek sürgün bölgesine gitmiştir. Fatih Sultan Mehmed’in vefatından sonra İstanbul’a dönmüş ve çeşitli medreselerde müderrislik yaparak ilim hayatına devam etmiştir.
DELİ LÜTFİ NEDEN ÖLDÜRÜLDÜ?
Keskin eleştiri dili ve diğer âlimlerin eserlerindeki hataları açıkça dile getirmesi nedeniyle Molla Lütfi, dönemin uleması arasında düşmanlar edinmiştir. Hasımları, onun sözlerini çarpıtarak Sultan II. Bayezid’e ulaştırmış ve “zındık ve mülhit” suçlamasıyla siyaseten idama mahkûm edilmesine sebep olmuştur.
MOLLA LÜTFİ MEZARI NEREDEDİR?
Yaklaşık 200 kişinin şahitliğiyle yargılanan Molla Lütfi, tüm inkârlarına rağmen 23 Ocak 1495’te İstanbul’da idam edilmiştir. Ölüm anında dahi Allah’a olan inancını dile getirdiği kaynaklarda belirtilir. Dönemin birçok âlimi, onun bir iftira ve kıskançlık kurbanı olduğunu savunmuştur.
DELİ LÜTFİ’NİN ESERLERİ
Molla Lütfi, çok yönlü bir âlim olarak çeşitli alanlarda eserler vermiştir:
- Hâşiye alâ Hâşiyeti'ş-Şerhi'l-Metâli’: Mantık alanında
- Hâşiye alâ Evâili Şerhi'l-Mevâkıf: Kelam (İslâm teolojisi)
- Es-Seb’u’ş-Şidâd: Mantık
- Harnâme (Uslu Şücâ’ Münâzarası): Mizah
- Zübdetü’l-Belâğa: Belagat
- Taz'îfü’l-Mezbah: Matematik
- Risâle fî Tahkîki Vücûdi’l-Vâcib: Varlık felsefesi
Bunların yanı sıra el-Ferec Ba'de'ş-Şidde Tercümesi gibi hikaye, hadis ve felsefe alanlarında beş farklı eser daha bulunmaktadır.
