İsa Karakaş, emekli maaşlarının eksik yatmasına sebep olan başlıca nedenleri şöyle sıraladı:
Sağlık hizmetlerinden kaynaklanan kesintiler: Emekli ya da bakmakla yükümlü olduğu kişiler için muayene katılım payı, ilaç bedelleri, protez ücretleri gibi ödemeler SGK tarafından maaştan kesilebiliyor. Özellikle ayakta tedavi, doğurganlık tedavileri gibi hizmetlerden faydalanan emekliler bu kesintilerle karşılaşabiliyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), normal şartlar altında emekli aylıklarından herhangi bir vergi, harç veya prim kesintisi yapmıyor. Ancak Karakaş’a göre, bazı özel durumlarda maaşlarda düşüş yaşanabiliyor. Bu durumlar yasal çerçevede belirli gerekçelere dayanıyor ve bazıları emeklinin bilgisi dahilinde gerçekleşiyor.
İcra ve nafaka kesintileri: Mahkeme kararıyla belirlenen nafaka ödemeleri veya çeşitli icra dosyaları, emekli maaşlarından düzenli olarak kesilebiliyor.
SGK borçları: Emeklinin ya da vefat eden bir yakınının SGK’ya olan borçları, maaşlardan tahsil edilmeye başlanabiliyor.
Banka borçları ve kredi sözleşmeleri: Eğer emekli, bir banka ile kredi sözleşmesi yaparken, maaşından otomatik kesinti yapılmasına izin verdiyse; bankalar, maaş ödemesinden belirli tutarları kesebiliyor. Ancak Karakaş, bu tür kesintilerin yasal olabilmesi için emeklinin açık ve yazılı onayının alınması gerektiğini vurguluyor.
Yersiz ya da fazla ödeme iadeleri: SGK'nın geçmişte yanlış ya da fazla ödediği maaşlar, daha sonra kesinti yoluyla geri alınabiliyor.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca, emeklilerin maaşları genel olarak haczedilemez, devredilemez ve temlik edilemez. Ancak Karakaş, nafaka borçları ile SGK’ya ait alacakların bu istisnalar kapsamında olduğunu belirtiyor.
Maaşında düşüş ya da beklenmedik kesinti fark eden emekliler, detayları e-Devlet sistemi üzerinden kolayca kontrol edebiliyor. “Emekli Ödeme Bilgileri” sekmesine girilerek, maaşla ilgili tüm ödeme ve kesinti kalemlerine erişilebiliyor.
İsa Karakaş, özellikle bankalarla yapılan işlemlerde emeklilerin daha dikkatli olması gerektiğini belirtiyor.
Kesintilere dair onayların bilinçli şekilde verilmesi, sözleşme metinlerinin mutlaka okunarak imzalanması gerektiğini vurgulayan Karakaş, aksi durumda yapılan kesintilere itiraz etmenin mümkün olamayabileceğini ifade etti.
