Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç, kamuoyunda yankı uyandıran bu düzenlemeye dair kapsamlı değerlendirmelerde bulundu.
Geçtiğimiz hafta yapılan resmi açıklamada, meslek kodlarının doğru bildirilmesini sağlamak amacıyla yeni bir denetim süreci başlatılacağı duyuruldu. Bu da erken emeklilik hakkından faydalanan bazı meslek gruplarını yakından ilgilendiriyor.
Yeni düzenlemeyle birlikte fiili hizmet süresi zammından (FHSZ) yararlanmak isteyen çalışanların, yalnızca ilgili meslek koduyla kayıtlı olmaları yeterli olmayacak.
SGK, yıpranma hakkını gerçekten hak eden çalışanları tespit edebilmek için meslek kodlarını ayrıntılı biçimde incelemeye başlayacak.
Amaç; sistemdeki suistimalleri önleyerek sadece gerçekten riskli ve yıpratıcı işlerde görev yapanlara bu hakkın tanınmasını sağlamak.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, bazı meslek gruplarında çalışanlara, görev yaptıkları her 360 gün için ek prim günü tanımlanıyor.
Bu ek süreler, erken emeklilik avantajı sağlarken aynı zamanda emekli aylıklarını da artırıyor.
Bu kapsamda yer alan meslekler ise gruplandırılmış durumda:
Her 360 güne 60 gün eklenen meslekler:
Kurşun ve arsenik işleri
Cam fabrikaları ve atölyeleri
Çimento fabrikaları
Kok fabrikaları ve termik santraller
Alüminyum ve döküm fabrikaları
İtfaiye hizmetleri
Sağlık sektörü (insan sağlığına ilişkin işler)
Her 360 güne 90 gün eklenen meslekler:
Cıva üretim tesisleri
Demir-çelik sanayii
Asit üretimi yapılan tesisler
Radyoaktif madde ile yapılan işler
Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet ve polis teşkilatı
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT)
Basın çalışanları, gazeteciler, TRT personeli
Milletvekilleri, bakanlar ve cumhurbaşkanı yardımcıları
Ceza infaz kurumu çalışanları
Yer altı işleri içinse her 360 güne karşılık 180 gün ekleniyor.
Yıpranma hakkından doğan ek sürelerin emeklilik yaşını düşürme sınırları da bulunuyor. Asker, polis, MİT personeli, bakanlar ve milletvekilleri bu haktan en fazla 3 yıl; diğer meslek grupları ise 2,5 yıla kadar yararlanabiliyor. Ancak erken emekli olabilmek için, kişinin ilgili meslekte en az 3600 gün çalışmış olması gerekiyor.
SGK’nın “Kısıtlanacak Meslek Kodları Hakkında” başlıklı duyurusuna göre, Nisan 2025 dönemine ait hizmet bildirimlerinden itibaren yeni sistem yürürlüğe girecek.
Bu kapsamda, işverenlerin SGK’ya yaptıkları hizmet bildirimleri sırasında, fiili hizmet süresi zammı kapsamında olmayan meslek kodları sistem tarafından otomatik olarak reddedilecek. Yanlış kodlama yapan işverenlere hata mesajı iletilecek.
SGK, yapılan işin fiili riskine rağmen hatalı meslek kodu bildirimi yapılan durumlar için düzeltme hakkı da tanıyor.
İşverenler, çalışanlarının fiilen FHSZ kapsamındaki bir işte görev yaptığını belgelerle kanıtlamaları durumunda, bağlı bulundukları sosyal güvenlik merkezine başvurarak yeniden değerlendirme talep edebilecek. Uygun bulunan çalışanlar için sistem tanımlaması yapılarak hizmet bildirimi mümkün olacak.
SGK tarafından açıklanan meslek kodu listesi 98 sayfadan oluşuyor. Bu listede yer alan meslekler hali hazırda FHSZ kapsamı dışında bulunuyor.
Ancak denetimler sırasında, bazı işverenlerin gerçekte yıpranma hakkı kapsamında yer alan işleri, kapsam dışı meslek kodlarıyla SGK’ya bildirdiği tespit edildi.
Kanuna göre fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmek için yalnızca işyerinin değil, çalışanın da fiilen o riskli işi yapması gerekiyor.
Kanuna göre fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmek için yalnızca işyerinin değil, çalışanın da fiilen o riskli işi yapması gerekiyor.
Örneğin döküm fabrikasında görev yapan bir işçi sadece ortamda bulunduğu için yıpranma hakkı kazanamaz.
