AKRABA EVLİLİĞİ TÜRKİYE’DE HANGİ BÖLGELERDE DAHA YAYGIN?
Akraba evlilikleri, Türkiye’nin toplumsal ve kültürel yapısında uzun yıllardır süregelen bir gelenek olarak varlığını sürdürüyor. Şehirleşme ve modernleşmenin etkisi ile birçok bölgede oran düşüş gösterse de bazı illerde geleneksel aile yapısı ve kültürel kodlar, akraba evliliğini belirleyici bir faktör olmaya devam ettiriyor.
TÜİK verilerine göre, akraba evliliği en yoğun olarak Şanlıurfa, İstanbul ve Gaziantep’te görülüyor. Şanlıurfa’da 2024 yılında akraba evliliği sayısı 2 bin 267, İstanbul’da 2 bin 239, Gaziantep’te ise 1 bin 193 olarak kaydedildi. Bu şehirler, Türkiye genelinde diğer illere kıyasla oldukça yüksek oranlarla ön plana çıkıyor.
İLLER BAZINDA AKRABA EVLİLİĞİ RAKAMLARI
Veriler, ülke genelinde akraba evliliğinin il bazında büyük farklılıklar gösterdiğini ortaya koyuyor. Bazı örnekler şu şekilde sıralanıyor:
• Ardahan – 5
• Bartın – 7
• Bayburt – 9
• Burdur – 11
• Karabük – 12
• Tunceli – 12
• Edirne – 13
• Kırklareli – 13
• Bolu – 19
• Çankırı – 19
• Sinop – 20
• Düzce – 22
• Gümüşhane – 22
• Kütahya – 22
• Amasya – 23
• Karaman – 23
• Kastamonu – 23
• Bilecik – 24
• Isparta – 26
• Giresun – 27
• Çanakkale – 28
• Rize – 28
• Uşak – 29
• Kırşehir – 41
• Kırıkkale – 42
• Zonguldak – 45
• Balıkesir – 47
• Erzincan – 47
• Nevşehir – 47
• Tokat – 47
• Yalova – 50
• Ordu – 57
• Iğdır – 58
• Çorum – 63
• Yozgat – 67
• Muğla – 73
• Trabzon – 73
• Afyonkarahisar – 74
• Sakarya – 78
• Eskişehir – 80
• Denizli – 82
• Kars – 82
• Bingöl – 84
• Sivas – 85
• Niğde – 86
• Aksaray – 105
• Samsun – 114
• Aydın – 130
• Hakkari – 133
• Malatya – 133
• Elazığ – 138
• Osmaniye – 150
• Tekirdağ – 169
• Erzurum – 190
• Manisa – 191
• Kayseri – 202
• Bitlis – 246
• Siirt – 263
• Muş – 276
• Ağrı – 281
• Kocaeli – 287
• Adıyaman – 300
• Antalya – 306
• Kahramanmaraş – 341
• Batman – 345
• Konya – 357
• Şırnak – 366
• Bursa – 404
• Mersin – 429
• Hatay – 543
• Ankara – 548
• Adana – 579
• Van – 609
• Mardin – 765
• Diyarbakır – 1.149
• Gaziantep – 1.193
• İstanbul – 2.239
• Şanlıurfa – 2.267
Diğer illerde ise oranlar genellikle yüzlerle ifade edilirken, Ardahan, Bartın, Bayburt gibi illerde akraba evlilikleri daha sınırlı düzeyde gerçekleşiyor. Örneğin, Ardahan’da 5, Bartın’da 7, Bayburt’ta ise 9 akraba evliliği kayda geçti.
GELENEKSEL BAĞLARIN ETKİSİ VE SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLER
TÜİK verileri, akraba evliliklerinin özellikle geleneksel aile bağlarının güçlü olduğu, sosyoekonomik ve eğitim düzeyinin düşük olduğu bölgelerde yoğunlaştığını ortaya koyuyor. Bu tür evlilikler, hem kültürel devamlılığı sağlaması hem de aile içi bağları güçlendirmesi açısından bazı topluluklarda hâlâ tercih ediliyor.
Öte yandan, büyük şehirlerde ve eğitim düzeyi yüksek bölgelerde modernleşme etkisi ile akraba evlilikleri azalma eğilimi gösteriyor. İstanbul ve Ankara gibi metropollerde sayı yüksek görünse de, nüfusa oranlandığında daha düşük bir yoğunluk gözleniyor.
