Gargat ağacı, özellikle kıyamet alametleriyle ilgili hadislerde geçer. Bir hadise göre, kıyamet günü geldiğinde Müslümanlar ile Yahudiler arasında bir savaş olacak ve ağaçlar bile saklanan Yahudileri ele verecek; ancak gargat ağacı onları gizleyecek, çünkü o “Yahudilerin ağacıdır”.
GARGAT AĞACI NEDİR? NE ANLAMA GELİR?
Gargat ağacı özellikle İslamî kaynaklarda adı geçen ve ahir zamana ilişkin rivayetlerde yer alan dikenli bir ağaç türüdür. Hadislerde, kıyamet alametleriyle ilgili anlatımlarda yer aldığı için özellikle dini literatürde tanınmaktadır. Bir rivayete göre, kıyamet yaklaştığında Yahudiler saklanacak ve ağaçlar ile taşlar onların yerini Müslümanlara bildirecektir; ancak Gargat ağacı bu duruma istisna tutulur. Bu sebeple, gargat ağacı zaman zaman sembolik anlamlarla da anılmakta.
GARGAT AĞACI TÜRKİYE’DE VAR MI?
Gargat ağacı, botanikte "Lycium shawii" ya da "Lycium" türleriyle ilişkilendirilir. Bu bitki türü genellikle Ortadoğu, Kuzey Afrika ve çöl iklimine sahip bölgelerde yetişir. Türkiye’de doğal yayılış gösterdiğine dair net bir kayıt bulunmuyor. Ancak benzer türleri bazı özel botanik bahçelerinde veya sıcak ve kurak iklime sahip bölgelerde yetiştirilebilir.
YAHUDİLERİN HAYAT AĞACI NEDİR?
Yahudi mistisizmi olan Kabala’da "Hayat Ağacı" (İbranice: Etz haChayim), Tanrı’nın yaratılış düzenini ve evrenin yapısını sembolize eden önemli bir kavramdır. Bu kavram, Sefirot adı verilen 10 farklı tanrısal niteliği içeren sembolik bir ağaç yapısıyla temsil edilir. Gargat ağacı ise Yahudi inancında "hayat ağacı" olarak kabul edilmez; aksine gargat ağacının daha çok İslamî rivayetlerde, sembolik ve eskatolojik bir bağlamda anıldığı görülür.
GARGAT AĞACININ MEYVELERİ YENİLEBİLİR Mİ?
Gargat ağacı ile özdeşleştirilen Lycium türlerinin bazıları (örneğin Lycium barbarum – kurt üzümü ya da goji berry) meyve verir ve bu meyveler bazı kültürlerde yenilebilir olarak bilinir. Ancak "ghargad" ifadesiyle anılan türler genellikle dikenli, çalı formunda olup acı, zehirli ya da yenmesi önerilmeyen meyveler taşıyabilir. Bu nedenle, doğrudan gargat ağacının meyvelerinin yenilip yenilemeyeceği konusunda dikkatli olunmalı ve uzman görüşü alınmalıdır.
YAHUDİLER NEDEN GARGAT AĞACI DİKİYOR?
Gargat ağacı, bazı İslamî kaynaklardaki bir hadiste şu şekilde geçer:
“Kıyamet kopmadıkça, Müslümanlar Yahudilerle savaşmadıkça… Yahudiler taşın ve ağacın arkasına saklanacak; ama taş ve ağaç, ‘Ey Müslüman! Ey Allah’ın kulu! Arkamda bir Yahudi var, gel onu öldür’ diyecek. Ancak gargat ağacı bunu söylemeyecek. Çünkü o, Yahudilerin ağacıdır.”
(Sahih Müslim, Kitâbu'l-Fiten, 82; benzer rivayetler başka kaynaklarda da yer alır.)
Bu rivayet, Müslümanlar arasında Gargat ağacının Yahudilerle özdeşleştirildiği bir sembol haline gelmesine neden olmuştur.
Müslümanlar İsrail'in farklı bölgelerinde özellikle Gargat ağacı diktiğini öne sürmektedir. Bu görüşe göre İsrail, hadiste geçen ağacın "Yahudileri ifşa etmeyecek tek ağaç" olması nedeniyle bu türü bilinçli olarak ekiyor.
