ABD Başkanı Donald Trump tarafından geçtiğimiz hafta açıklanan 20 maddelik Filistin-İsrail barış planı, bölgede uzun süredir beklenen ateşkesin ilk adımı oldu. Hem İsrail hükümeti hem de Hamas, planın ilk aşamasını uygulamayı kabul etti.
Trump, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Bütün rehine ve tutsaklar çok yakında serbest bırakılacak, İsrail askerleri ise ilk adım olarak mutabık kalınan hatta geri çekilecek” ifadelerini kullandı. İsrail kabinesinin onayının ardından ateşkes resmen yürürlüğe girdi. İsrail basınında yer alan haberlere göre, ordunun bazı bölgelerden kademeli çekilme süreci başladı.
İLK AŞAMADA REHİNELER SERBEST KALACAK
Anlaşmanın ilk 72 saatlik bölümünde Hamas’ın elindeki 20 canlı rehinenin serbest bırakılması, 28 rehine cenazesinin ise ilerleyen dönemde teslim edilmesi bekleniyor.
Karşılıklı takas kapsamında, İsrail’in 250 ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış Filistinli mahkumu ve Gazze’de tutuklu bulunan yaklaşık 1.700 kişiyi serbest bırakacağı bildirildi. Trump’ın planına göre her bir İsrailli rehine cenazesi karşılığında 15 Filistinli cenazesinin iade edilmesi öngörülüyor.
GAZZE’YE İNSANİ YARDIM BAŞLIYOR
Planın en önemli unsurlarından biri insani yardım akışının yeniden sağlanması. Anlaşma kapsamında Gazze’ye her gün yüzlerce gıda ve tıbbi yardım TIR’ının girişine izin verilecek. Trump’ın açıklamasında bu sayı günde 600 TIR olarak belirtilirken, Filistinli yetkililer ilk etapta 400 TIR ile başlanacağını ifade etti.
Ateşkesin uygulanmasını denetlemek amacıyla ABD gözetiminde 200 kişilik çok uluslu bir kuvvet oluşturulacak. Bu kuvvette Mısır, Katar, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin yer alması planlanıyor. ABD askerlerinin ise Gazze topraklarında görev almayacağı açıklandı.
PLANIN SONRAKİ AŞAMALARI BELİRSİZ
İlk aşamanın ardından, üç kademeli çekilme planının ikinci ve üçüncü aşamalarına geçilecek. Ancak bu süreçte taraflar arasında ciddi görüş ayrılıkları bulunuyor.
Trump’ın planına göre, Gazze’nin askeri altyapıdan arındırılması ve Hamas’ın silahsızlanması hedefleniyor. Ancak Hamas yönetimi, daha önce yalnızca bağımsız bir Filistin devleti kurulması durumunda silahsızlanmayı kabul edeceğini açıklamıştı.
Ayrıca Gazze’nin geçici olarak bir “teknokrat geçiş komisyonu” tarafından yönetilmesi, daha sonra da yönetimin Filistin Yönetimi’ne devredilmesi öngörülüyor. Hamas bu süreçte herhangi bir resmi rol üstlenmeyecek. Barış sürecine katılan Hamas üyelerine ise “barışçıl yaşam” taahhüdü vermeleri halinde af ya da güvenli geçiş hakkı tanınacak.
GAZZE’NİN YENİDEN İNŞASI İÇİN EKONOMİK PLAN
Gazze’nin yeniden yapılanması için “Trump Ekonomik Kalkınma Planı” çerçevesinde bir uzmanlar kurulu kurulacak. Plan, bölgenin altyapısının onarılmasını, sağlık ve eğitim alanlarında uluslararası destek sağlanmasını içeriyor.
İSRAİL ORDUSU TAMAMEN ÇEKİLECEK Mİ?
Beyaz Saray kaynaklarına göre, İsrail’in çekilme süreci üç aşamadan oluşacak. İlk aşamada ordunun kontrol oranı yüzde 53, ikinci aşamada yüzde 40, son aşamada ise yüzde 15 seviyesine düşecek. Ancak nihai çekilme için belirli bir tarih verilmedi. Bu durum, Hamas’ın güvence taleplerini artırıyor. Plan, savaşın tamamen sona ermesini ve kalıcı barışın tesis edilmesini amaçlıyor. Ancak sürecin başarıya ulaşması, tarafların yükümlülüklerini ne ölçüde yerine getireceğine bağlı olacak.
ULUSLARARASI TOPLUMDAN DESTEK
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze’de sağlanan ateşkesi “kalıcı barışa giden önemli bir adım” olarak nitelendirdi. Türkiye, Katar ve Mısır gibi ülkeler de sürecin takipçisi olacaklarını ve anlaşmanın uygulanması için destek vereceklerini açıkladı.
