.png)
Denizde akşamüstleri ve özellikle fırtınalı havalarda meydana gelen dalgalara alışkınız. Bu durum bazen bizi endişelendirir ve denizden çıkamamıza sebep olur. Peki ya bu, kare dalgalar nedir ve neden konu da endişelenmeliyiz? Bu sıradışı oluşumların nasıl meydana geldiğini ve nerede karşılaşabileceğimizi gelin yakından inceleyelim.
KARE DALGALAR DENİZDE NASIL MEYDANA GELİYOR?
Bildiğimiz gibi normal dalgaların çoğu paralel hareket eder ve yatay olarak kırılır ancak bu kare dalgalar için geçerli değildir. Kare dalgalar dik açılarda çarpışarak gördüğümüz o blokları oluşturur.
Aslında oldukça nadir görülse de hiç görülmediği anlamına da gelmiyor tabii. Büyük ölçüde okyanuslarda görülen bu kare dalgalarla, Fransa’nın Biscay Körfezi’ndeki “Île de Ré - Isle of Ré” adasında bu görüntüyle yılın belli zamanlarında karşılaşılabailiyor.
3 metre yüksekliğe kadar ulaşabilen ve bir anda ortaya çıkıp kaybolabilen bu oluşumlar, şimdiye kadar Güney Pasifik ve Atlantik Okyanusu’ndaki açık sularda da görülmüştü.
Bu kare dalgalar ortaya çıktığında okyanus, tıpkı bir ızgara desenine benzemeye başlar. O yüzden bu kare dalgaları tespit etmek oldukça kolaydır ve her dalga, karşıt dalga tarafından parçalanır.
Isle of Ré’deki bu dalgalar, iki dalganın okyanusta buluşup, kareler oluşturduğu bir ızgarayı andırırken, iki farklı yönden ve iki farklı hava sisteminden gelmeleri nedeniyle birtakım tehlikeler oluşturur. Bu sebeple onlara, karşıt ve güçlü akımlar eşlik eder.
KARE DALGALALARIN OLUŞMA SEBEBİ NEDİR?
Kare dalgaların oluşumunu tam olarak açıklamak için hala araştırmalar devam etmektedir. Ancak, farklı hava sistemlerinden gelen dalgaların çapraz bir şekilde etkileşime girmesi ve dik bir açıyla buluşması, bu kare dalgaların ortaya çıkmasına yol açabilir.
Bunun yanı sıra, denizdeki rüzgar kesmeleri ve akıntılar da kare dalgaların oluşumunu etkileyebilir. Rüzgar kesmeleri, dalgaların yönünü değiştirerek farklı açılarda hareket etmelerine neden olabilir. Bu durumda, farklı yönden gelen dalgaların birleşmesiyle kare şekilli dalga oluşumu gerçekleşebilir.
Ayrıca, tropikal fırtınalar da kare dalgaların oluşumuna katkıda bulunabilir. Fırtınaların etkisiyle oluşan zıt yönlü dalgalar, denizde kesişerek kare şeklini oluşturabilir.
Kare dalgalar genellikle belirli bölgelerde ve belirli hava koşullarında görülebilir. Isle of Ré gibi bölgelerde, bu dalgalar düzenli bir şekilde ortaya çıkabilir. Ancak genellikle nadir görülen bir fenomen olduğu için herhangi bir deniz bölgesinde her zaman kare dalgalarla karşılaşmak mümkün değildir.
Sonuç olarak, kare dalgaların tam olarak nasıl oluştuğu hala tam olarak anlaşılmamıştır. Farklı hava sistemlerinden gelen dalgaların etkileşimi, rüzgar kesmeleri ve akıntılar gibi faktörlerin bir araya gelmesiyle bu sıra dışı dalga oluşumları meydana gelebilir.
BU OLUŞUMLAR TEHLİKELİ Mİ?
Uzmanlar tarafından açıklanana göre eğer bu dalgalar küçük ise herhangi bir tehlike arz etmeyecekleri belirtilseler de, genellikle çeşitli riskler oluşturabileceği konusundaki düşünceler daha çoğunlukta.
Bu fenomen, akıntıların kuvvetli olmadığı sığ sularda denizciler ve kendine güvenen yüzücüler için büyük oranda tehlike oluşturmaz fakat yüzücüleri denize çekebilen akıntılar, zorlu yüzme alanlarında bir hayli tehlikeli olabilir.
Aslında kare dalgaların ciddi anlamda risk teşkil edeceği yer, karşı dalga akıntılarının ve su hacimlerinin birikebileceği ve aynı zamanda gemilerde şiddetli dengesizliklere neden olabileceği için açık denizlerdir.
Bu durum, gemi ve tekneleri su alma riskiyle karşı karşıya bırakır ve doğal olarak kaza ihtimali de artış gösterir. Avrupa Uzay Ajansı’na göre ise bu kare oluşumlar, 1995’ten 1999’a kadar gemi kazalarının en büyük sebeplerinden biriydi.
