BİLİRUBİN NEDİR?
Bilirubin, vücutta hücrelerin parçalanması sonucu oluşan bir bilirubin pigmentidir. Özellikle kırmızı kan hücrelerinin yaşamlarının sonuna geldiğinde, karaciğer tarafından atılması gereken bir atık ürün olarak üretilir. Bu atık ürün, karaciğerde işlenir ve safrayla birleşerek bağırsaklara taşınır. Bağırsaklarda, bakteriler tarafından daha fazla işlenir ve sonunda dışkı ile atılır.
Bilirubin, genellikle kırmızı kan hücrelerinin yaşamları sona erdiğinde ve parçalandığında ortaya çıkar. Bu pigment, sarı-kahverengi bir renge sahiptir ve deri ve gözlerin sararmasına (ikterus) neden olabilir. Normalde, vücut bu atık ürünü işler ve dışkıyla atar. Ancak bazen bilirubin seviyeleri yükselir, bu da karaciğer veya safra kesesi hastalıkları, kırmızı kan hücresi yıkımının artması veya safra yollarındaki tıkanıklıklar gibi sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir.
Yüksek bilirubin seviyeleri, ciltte ve gözlerde sarılık, idrarın koyu renk alması ve dışkının renginde değişiklikler gibi semptomlara yol açabilir. Bu nedenle bilirubin seviyelerinin izlenmesi ve yüksek seviyelerin altında yatan nedenlerin araştırılması önemlidir. Bilirubin seviyelerini ölçmek, bir kan testi ile yapılır ve bu test, bilirubin düzeylerinin normal aralıkta olup olmadığını değerlendirmeye yardımcı olur.
BİLİRUBİN DEĞERİ KAÇ OLMALIDIR?
Bilirubin değerleri bir laboratuvar testi ile ölçülür ve normal aralıklar laboratuvarlara ve ülkelerin sağlık standartlarına göre değişebilir. Ancak genel olarak bilirubin değerlerinin yaklaşık olarak aşağıdaki aralıklarda olması beklenir:
1. Toplam Bilirubin: Genellikle 0.2 ile 1.2 miligram/desilitre (mg/dL) arasında olması normal kabul edilir. Ancak bu değerler laboratuvarlara ve ölçüm yöntemlerine göre değişebilir.
2. Doğrudan (Konjugat) Bilirubin: Doğrudan bilirubin düzeyleri normalde toplam bilirubinin küçük bir bölümünü oluşturur ve genellikle 0.1 mg/dL'nin altında olmalıdır.
3. İndirekt (Nonkonjugat) Bilirubin: İndirekt bilirubin düzeyleri toplam bilirubin miktarından doğrudan bilirubin miktarını çıkararak hesaplanır. İndirekt bilirubin miktarı da genellikle 1.0 mg/dL'nin altında olmalıdır.
Yüksek bilirubin seviyeleri sarılığa (ikterus) yol açabilir ve çeşitli sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir. Özellikle doğrudan bilirubin seviyelerinin yüksek olması, safra yolları veya karaciğerle ilgili sorunları gösterebilir.
Herhangi bir laboratuvar sonucu için "normal" değerler, belirli bir testi yapan laboratuvarın standartlarına ve kullanılan ölçüm yöntemlerine bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle bir laboratuvar testi sonucunu yorumlamak için her zaman sağlık profesyonelinin önerilerine başvurmanız önemlidir. İlgili sağlık sorunları veya semptomlarınız varsa, doktorunuz veya sağlık uzmanınız size doğru teşhis ve tedavi sağlamak için gerekli testleri ve değerlendirmeleri yapacaktır.
BİLİRUBİN YÜKSEKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bilirubin yüksekliği belirtileri artışa neden olan sebebe göre farklılık gösterir. Belirtiler genel olarak aşağıdaki gibidir:
• Baş dönmesi,
• Bulantı,
• Göğüs ağrısı,
• Güçsüzlük,
• Karın ağrısı,
• Karında şişme,
• Koyu idrar rengi,
• Kusma,
• Titreme
• Yüksek ateş
BİLİRUBİN YÜKSEKLİĞİ NEDENLERİ NELERDİR?
Bilirubin yüksekliği yaratabilecek durumlar aşağıdaki gibidir:
• Gebelik Kolestazı: Genellikle gebeliğin son döneminde görülür ve geçicidir. Bu durum karaciğerde gerçekleşen safra akışının yavaşlamasına ya da tamamen durmasına neden olur. Bu durum bilirubinin vücuttan atılımını zorlaştırır ve kandaki bilirubin değerlerinde artış yaşanabilir.
• Gilbert Sendromu: Bilirubinin karaciğerde işlenmesinde soruna neden olan genetik bir durumdur. İşlenemeyen bilirubin kanda artış göstererek hiper bilirubinemiye neden olur.
• Hemolitik Anemi: Kırmızı kan hücrelerinin normalden daha hızlı bir şekilde yıkılmasıdır. Bu durum enfeksiyon, genetik ya da otoimmün gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilir.
• Hepatit: Viral enfeksiyon başta olmak üzere çeşitli nedenlerle karaciğerin iltihaplanmasıdır. Bu durumda karaciğer işlevlerini yerine getiremez ve bilirubin işlenmesinde aksaklıklar yaşanarak kanda bulunan bilirubin düzeyinde yükselme olur.
• Karaciğer Fonksiyonunda Bozukluk: Otoimmün hepatit, karaciğer kanseri, siroz, heptatit gibi karaciğer fonksiyonlarında bozulmaya neden olan durumlar bilirubin işlenmesinde sorun oluşturur. Dolayısıyla bilirubin düzeyi yükselir.
• Safra Taşları ve safra yolu iltihabı: Safra yollarında oluşan iltihaplanma ve benzeri durumlar safra taşı oluşumuna neden olabilir. Bu durumda da bağırsağa doğru yaşanan madde geçişinde aksama olur ve safra içeriği ile bilirubin vücutta atılamaz, yükselme yaşanır.
Bilirubin seviyelerinin düşük veya yüksek olması, bir dizi sağlık sorununun bir belirtisi olabilir. İşte bilirubin düşüklüğünün ve yüksekliğinin belirtileri:
Bilirubin seviyelerindeki düşüklük veya yükseklik, ciddi sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir. Bu nedenle, bu tür belirtiler veya bilirubin düzeylerindeki anormal değişiklikler varsa, bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir. Sağlık profesyoneli, gerekli testleri yaparak altta yatan nedeni teşhis edebilir ve uygun tedaviyi önerebilir.
