Yasalara göre belirlenmiş olan çalışma süresini dolduran ve yaşlılık, hastalık gibi bir nedenle işiyle ilgisi kesilerek kendisine bir çalışma karşılığı olmaksızın aylık bağlanmış olan emeklilerin sayısı hem dünyada hem de Türkiye'de günden güne artış gösteriyor. Türkiye'de 10 yıl önce 9,8 milyon olan emekli sayısı, nüfusun yaşlanması ve 1 yıl önce yürürlüğe giren emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesiyle birlikte arttı. Emekli sayısı, 2023 sonu itibarıyla 16 milyonu aştı.
Kamuda ya da özel sektörde belirli bir süre görev yaptıktan sonra çalışma hayatını noktalayan emeklilerin sayısı giderek artıyor.
EMEKLİ SAYISI NE KADAR ARTTI?
2023 Mart ayında hayata geçirilen EYT düzenlemesinden yararlananlarla birlikte emekli sayıları rekor düzeyde yükseldi. EYT'nin de etkisiyle 2023'te toplam sigortalı çalışan sayısı 1 milyona yakın azıldı. Emekli ve diğer aylık alanların sayısında 3 milyona yakın artış oldu. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine 2023 yılı sonunda Türkiye’de emekli sayısı 16 milyon 30 bin 256'a ulaştı. Bir önceki yıl, yani 2022'de bu sayı13 milyon 90 bin civarında bulunuyordu. Bir yıl içindeki değişim yüzde 22,4 oldu.
2013-2023 yılları arasında Türkiye'deki emekli sayısı yüzde 62 artış gösterdi.
11 MİLYON İŞÇİ EMEKLİSİ
Verilere göre, 2023 sonu itibarıyla 16 milyonun üzerindeki emeklinin yüzde 66,9’u işçi emeklisi (11 milyon), yüzde 12,8’i Bağ-Kur tarım hariç emekliler (1,92 milyon), yüzde 5,1’i Bağ-Kur tarım emeklisi (0,77 milyon) ve yüzde 15,2’si memur emeklisi (2,3 milyon) olarak tespit edildi.
4/a kapsamındaki 11 milyon civarındaki işçi emeklisi sayısı, EYT düzenlemesinden yararlanan SGK'lıların eklenmesiyle birlikte bir yılda yüzde 21,2 oranında (1 milyon 871 bin 72 kişi) artış gösterdi.
YILLARA GÖRE EMEKLİ SAYILARI
- 2023: 16.030.256
- 2022: 13.090.000
- 2021: 12.850.000
- 2020: 12.490.000
- 2019: 12.210.000
- 2018: 11.870.000
- 2017: 11.420.000
- 2016: 11.170.000
- 2015: 10.810.000
- 2014: 10.230.000
- 2013: 9.890.000
AVRUPA'NIN 6'DA 1'İ EMEKLİ AYLIĞI
DİSK-AR İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu'ndaki bazı dikkat çeken veriler şöyle:
- Türkiye’de ortalama emekli aylığı merkez Avrupa ülkelerinin 6’da biri civarında. 2021’de ortalama emekli aylığı İspanya’da 1.417, Fransa’da 1.485, Almanya’da 1.552, İtalya’da 1.582, Belçika’da
1.717, Hollanda’da 2.003 euro iken Türkiye’de 237 euro seviyesinde. - Euro cinsinden emekli aylığı Türkiye’de 2012 ve 2021 arasında yüzde 33,6 azaldı.
- Avrupa’da Türkiye’den daha düşük aylığına sahip ülke sayısı 2012’de 9 iken 2021’de 1’e indi.
- Avrupa’da 2012’de Türkiye’den daha düşük yaşlılık aylığına sahip 11 ülke varken 2021’de yalnızca 2 ülke kaldı.
- 2012’de 447 euro olan Türkiye’de ortalama yaşlılık aylığı, 2021’de yüzde 37,2 gerileyerek 281 eurya düştü.
- Emekli aylıklarına Türkiye’de Avrupa’nın yarısından daha az kaynak ayrılıyor: Emekli ödemelerinin GSYH’ye oranı AB-27 ortalamasında yüzde 9,5 iken Türkiye’de yüzde 4,1.
- 2002 yılında Türkiye’de ortalama emekli ve hak sahibi aylık ve geliri asgari ücretin yüzde 22 fazlası iken 2023’te yüzde 26 altına düştü.
- 2002’de ortalama emekli aylığının kişi başına GSYH’ye oranı yüzde 46,4 iken 2024’te yüzde 27,7’ye geriledi.
- 2002 yılında yüzde 36,6 olan çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı Aralık 2023’te yüzde 55,3’e yükseldi.
