İran devlet televizyonu, İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya (E3) arasında gerçekleştirilecek yeni tur nükleer görüşmelerin 25 Temmuz Cuma günü İstanbul’da yapılacağını duyurdu. Görüşmelere İran adına Dışişleri Bakan Yardımcıları Mecid Tahtrevançi ve Kazım Garibabadi katılacak.
Habere göre, 2015 yılında imzalanan ve İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlandırması karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngören anlaşmanın Avrupalı taraflarının talebi üzerine, İran yeni müzakere turunu kabul etti. Taraflar, son olarak 16 Mayıs’ta yine İstanbul’da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde bir araya gelmişti. O toplantıda, ABD ile İran arasında yürütülen dolaylı müzakerelere paralel olarak görüşmelerin sürdürülmesi kararı alınmıştı.
SALDIRI SONUCU MÜZAKERE SÜRECİ ASKIYA ALINMIŞTI
İran ile ABD arasındaki dolaylı nükleer görüşmeler devam ederken İsrail, 13 Haziran’da İran’a yönelik saldırılar başlatmış, bu gelişmenin ardından hem ABD hem Avrupa ile müzakere süreci askıya alınmıştı.
İran, özellikle 2015’teki nükleer anlaşma kapsamında yer alan ve Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini mümkün kılan “snapback” (tetik mekanizması) maddesinin Avrupa ülkeleri tarafından devreye sokulmasından endişe ediyor. Söz konusu mekanizmanın süresi 18 Ekim’de dolacak. Nükleer program konusunda ilerleme sağlanamazsa Avrupa’nın bu mekanizmayı kullanabileceği değerlendiriliyor.
İRAN AVRUPA ÜLKELERİNDEN BEKLEDİĞİ DESTEĞİ GÖREMEDİ
14 Temmuz 2015’te İran ile BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında imzalanan nükleer anlaşma, İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlama karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngörüyordu. Ancak ABD, 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran’a yeniden yaptırımlar uygulamaya başladı. İran, Avrupa ülkelerinden bu yaptırımlara karşı telafi edici önlemler talep etmiş, fakat beklediği adımları görememişti.
İran, buna karşılık anlaşma kapsamındaki taahhütlerini kademeli olarak askıya almış ve yüksek oranda uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti. İngiltere, Fransa ve Almanya ise anlaşma ihlalleri nedeniyle BM yaptırımlarını yeniden yürürlüğe sokma imkânı tanıyan “snapback” mekanizmasını gündeme getirmişti.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Erakçi ise Avrupa’nın böyle bir adım atması için hukuki zemin bulunmadığını savunmuş, Avrupalı tarafları “anlaşmanın temellerini ihlal etmekle” suçlamıştı. 25 Temmuz'da İstanbul'da toplanacak olan tarafların toplantıda bu kriz başlıklarını yeniden masaya yatırması bekleniyor.
