Uzmanlar, İran’ın bu saldırılara nasıl yanıt vereceğinin piyasa dengesi açısından kritik olduğunu belirtiyor. Eğer İran, daha önce tehdit ettiği gibi Hürmüz Boğazı üzerinden bölgesel karşılık verirse, petrol fiyatlarının varil başına 100 doları test etmesi bekleniyor.
GELİŞMELERİN MERKEZİNDE GÜVENLİK SORUNU VAR
Saldırılar, yalnızca İran’ın nükleer faaliyetlerine değil, aynı zamanda Orta Doğu’daki petrol üretim merkezlerinin güvenliğine de tehdit oluşturuyor. Enerji analisti Saul Kavonic, ABD’nin bu hamlesine İran’ın askeri ve lojistik olarak yanıt vermesi halinde petrol fiyatlarının sert şekilde yükseleceği görüşünde.
Kavonic, “Eğer İran daha önce belirttiği şekilde karşılık verirse, 100 dolarlık petrol fiyatına doğru ilerleyebiliriz. ABD’nin bu saldırısı, İran’ın Körfez petrol altyapısını veya Hürmüz Boğazı’ndan geçişleri hedef almasına neden olabilir,” dedi.
HÜRMÜZ BOĞAZI DA TEHDİT ALTINDA
Saldırılar, İran’ın stratejik nükleer tesislerinin bulunduğu Fordow, Natanz ve Esfahan şehirlerinde gerçekleşti. Bu tesisler, İran’ın nükleer programının kalbinde yer alıyor. Aynı zamanda, olaylar Basra Körfezi’nin çıkış noktası olan Hürmüz Boğazı’nı da tehdit altına sokuyor. Bu boğaz, küresel petrol sevkiyatının yaklaşık yüzde 20’sinin geçtiği hayati bir rota.
KRİZ GİT GİDE ARTIYOR
Gerilim, Trump’ın İran’a yönelik planlarını iki hafta boyunca değerlendirmesinin ardından Pazar günü sabaha karşı yapılan saldırılarla zirveye ulaştı. Trump, ulusa sesleniş konuşmasında hedef alınan tesislerin “tamamen yok edildiğini” belirtti ve İran’a daha fazla askeri müdahale tehdidinde bulundu.
ABD DE SAVAŞA DAHİL OLDU
Krizin baş aktörleri ABD Başkanı Donald Trump, İran yönetimi ve bölgesel güvenliği tehdit altında gören diğer petrol üreticisi ülkeler. Ayrıca İsrail’in saldırılara olan dolaylı katılımı ve ABD’nin Orta Doğu’daki askeri gücü, olayların daha da büyümesine neden olabilir.
Rabobank enerji stratejisti Joe DeLaura, “Bu artık ABD’nin Orta Doğu’ya doğrudan müdahil olduğunu gösteriyor. Piyasa belirsizlik istemiyor, bu nedenle fiyatların yükselmesi kaçınılmaz,” ifadelerini kullandı.
PETROL AKIŞI NE DURUMDA?
Her şeye rağmen, şu ana kadar petrol arzında doğrudan bir kesinti yaşanmadı. PVM Oil Associates analisti Tamas Varga, “ABD, İsrail’e doğrudan destek verirse fiyatlar artar ama petrolün çatışmanın bir parçası olması iki tarafın da çıkarına değil,” değerlendirmesinde bulundu.
Hürmüz Boğazı’nda şimdilik kayda değer bir kısıtlama gözlemlenmezken, İran’ın ihracatı artırmaya çalıştığı ve çatışmaya ekonomik yönüyle cevap verdiği görülüyor.
PETROL 100 DOLARI GÖREBİLİR Mİ?
Küresel piyasalarda yaşanan belirsizlik, ham petrol, dizel ve navlun fiyatlarında dalgalanmalara neden oluyor. Enerji uzmanlarına göre, çatışmanın kapsamının genişlemesi halinde yalnızca petrol değil, enerjiye bağlı tüm ürünlerde ciddi fiyat artışları yaşanabilir.
Ancak çatışmanın büyümesi kadar bir an önce diplomatik çözüm bulunması da fiyatları hızla düşürebilir. Bu nedenle, önümüzdeki günlerde İran’ın nasıl bir yol izleyeceği ve ABD'nin bundan sonra atacağı adımlar büyük önem taşıyor.
