Anayasa Mahkemesi’nin 2023 yılında aldığı kararla birlikte önemli bir değişiklik yürürlüğe girdi. Önceki yıllarda sadece mahalle muhtarlarının açabildiği davalar, artık tüm mükellefler tarafından bireysel olarak açılabilecek. Bu düzenleme sayesinde, arsa veya arazi birim değerlerini yüksek bulan mükellefler, doğrudan dava açarak rayiç bedelin yeniden değerlendirilmesini talep edebilecek.
DAVA AÇMA SÜRESİNE DİKKAT
İlan tarihinden itibaren birim değerlere karşı dava açma süresi 30 gün ile sınırlı. Ancak bu yıl yapılan ilanların büyük bölümü adli tatil dönemine denk geldiğinden, dava açma süresi 7 Eylül 2025 tarihine kadar uzatıldı. Buna rağmen yıl sonuna kadar dava açılabileceğine dair yorumlar bulunmakla birlikte, bu görüşlerin yargı kararlarıyla netleşmemiş olması, yıl sonuna bırakılan başvuruları riskli hale getiriyor.
DAVA AÇMAYAN İÇİN İTİRAZ YOLU KAPANIYOR
Arsa ve arazi birim değerleri, dört yılda bir toplanan belediye takdir komisyonları tarafından belirleniyor. Bu değerler, yalnızca emlak vergisinin hesaplanmasında değil; miras işlemleri, tapu harcı ödemeleri, damga vergisi ve değerli konut vergisi gibi birçok başlıkta esas alınıyor. Belirlenen değere karşı zamanında dava açılmaması durumunda, daha sonra vergi tahakkuku aşamasında yapılan itirazlar mahkemelerce çoğunlukla reddediliyor. Bu nedenle sürelerin kaçırılmaması, vatandaşların mağduriyet yaşamaması açısından büyük önem taşıyor.
BİR MAHALLEDE AÇILAN DAVA GENEL KARAR NİTELİĞİ TAŞIYABİLİR
Aynı bölgedeki bir mükellef tarafından açılan ve sonuçlanan dava, ilgili mahalledeki veya sokaktaki diğer vatandaşlar için de bağlayıcı hale gelebilir. Yargının, açılan davada metrekare birim değerlerini piyasa koşullarına göre yüksek bulması durumunda, bu karar toplu bir indirimin önünü açabilir.
YARGI DEĞERLENDİRMEDE BU DÖRT KRİTERİ ESAS ALIYOR
Birim değerler hakkındaki davalarda mahkemeler şu dört temel unsura göre karar veriyor:
- Taşınmazın güncel piyasa değeri
- Arsa ya da yapının inşa maliyeti
- Taşınmazın kira getirisi
- Tarım arazilerinde üretim (istihsal) potansiyeli
Mahkemelerin bu kriterler üzerinden yapacağı değerlendirme sonucunda, belirlenen değerlerin piyasa gerçeklerinden uzak olduğu kanaatine varılırsa düzeltme kararı verilebiliyor.
VATANDAŞLARA UYARI: HUKUKİ ADIMLAR GECİKTİRİLMEMELİ
Uzmanlar, emlak vergisi başta olmak üzere birçok mali yükümlülüğü etkileyen bu birim değerlerinin, ilan süresinden sonra itiraz edilemez hale geldiğini hatırlatıyor. Vatandaşların olası hak kayıplarını önlemek adına, ilan edilen değerlere karşı 7 Eylül 2025 tarihine kadar dava açmaları gerektiği vurgulanıyor.
