Türkiye’de 22 Mayıs, doğal afetlerden siyasi dönüşümlere, kültürel gelişmelerden spor tarihine kadar pek çok önemli olaya sahne oldu.
İşte 22 Mayıs gününde Türkiye'nin yakın ve uzak tarihinde iz bırakan bazı gelişmeler…
1766: İSTANBUL BÜYÜK DEPREMİ BİNLERCE CAN ALDI
22 Mayıs 1766'da Marmara Denizi merkezli meydana gelen büyük İstanbul depremi, Osmanlı tarihinin en yıkıcı depremlerinden biri olarak kayıtlara geçti. Şehirde büyük yıkıma yol açan bu felakette 4000'den fazla kişi yaşamını yitirdi. Deprem, İstanbul’daki mimari yapıları da derinden etkiledi; birçok cami, medrese ve han ciddi hasar gördü.
1929: YAHYA KEMAL BEYATLI DİPLOMASİ YOLUNDA
Şair ve edebiyatçı kimliğiyle tanınan Yahya Kemal Beyatlı, 1929 yılında Madrid Elçiliği’ne atandı. Bu görev, Beyatlı'nın diplomatik kariyerinin en önemli adımlarından biri olarak tarihe geçti.
1931: FENERBAHÇE, YUNAN ŞAMPİYONUNU MAĞLUP ETTİ
Türk futbol tarihinin erken dönemlerinde büyük öneme sahip olan bir karşılaşma, 22 Mayıs 1931'de oynandı. İstanbul şampiyonu Fenerbahçe, Yunanistan şampiyonu Olimpiakos'u 1-0 mağlup ederek uluslararası düzeyde önemli bir galibiyet elde etti.
1932: AĞRI AYAKLANMASINA İLİŞKİN İDAM KARARI
1932 yılında, Ağrı ayaklanmasına katılan 34 kişi hakkında idam kararı verildi. Bu karar, Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki isyanlara karşı kararlı duruşunun simgelerinden biri oldu.
1950: TÜRKİYE’DE İKTİDAR EL DEĞİŞTİRDİ
14 Mayıs seçimlerinden zaferle çıkan Demokrat Parti'nin lideri Adnan Menderes, 22 Mayıs 1950’de Türkiye Cumhuriyeti'nin 19. Hükûmeti’ni kurarak Başbakanlık görevine başladı. Aynı gün İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanlığı görevi sona ererken, Celâl Bayar Türkiye'nin üçüncü Cumhurbaşkanı oldu. Bu gelişmeler, Türkiye'de çok partili dönemin başlangıcının en kritik dönemeçlerinden biri olarak kabul ediliyor.
1956-1958: BAYRAMPAŞA CEZAEVİ TEMELİ ATILDI, SİYAVUŞ PAŞA KONAĞI YANDI
1956’da İstanbul'da Bayrampaşa Cezaevi’nin temeli atıldı. Bu yapı, uzun yıllar Türkiye’nin en bilinen cezaevlerinden biri olarak işlev gördü. 1958’de ise Süleymaniye semtindeki tarihi Siyavuş Paşa Konağı çıkan yangında tamamen yok oldu.
1960’LI YILLAR: SIKIYÖNETİM, SANSÜR VE KÜLTÜR
1960 darbesinin ardından başkent Ankara’da sıkıyönetim ilan edildi. 22 Mayıs 1960'ta, beş kişinin bir araya gelmesi bile yasaklandı, haberleşmeye sansür getirildi.
Bu dönem aynı zamanda kültürel gelişmelere de sahne oldu: 1961 yılında İstanbul Belediyesi’nin düzenlediği Türk filmleri yarışmasında “Kırık Çanaklar” en iyi film seçildi. 1962’de Türk Kadınlar Birliği Kongresi tartışmalı geçerken Günseli Özkaya başkan seçildi. 1963’te ise sıkıyönetim komutanlığı, Hürriyet, Milliyet, Akşam ve Tercüman gazetelerini geçici olarak kapattı.
1971: BİNGÖL DEPREMİ 878 CAN ALDI
Bingöl’de 6.7 büyüklüğünde meydana gelen depremde 878 kişi hayatını kaybetti. Bu deprem, Türkiye’nin doğal afetlerle mücadelesinde önemli bir dönüm noktası oldu.
1972: ELROM OLAYI
1972 yılında, 16 Mayıs 1971’de THKP-C tarafından kaçırılan İsrail Başkonsolosu Efraim Elrom, 22 Mayıs’ta ölü bulundu.
1980’LER: POLİTİK GERİLİM, SPOR BAŞARILARI VE ADALET KARARLARI
1980’de Türkiye, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgalini protesto eden ABD'nin çağrısına uyarak Moskova Olimpiyatları'na katılmama kararı aldı.
1987’de sonuçlanan MHP davasında; 216 sanıktan 11’i idama, 2’si ömür boyu hapse, 16’sı ise 36 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1988’de ise Galatasaraylı Tanju Çolak, bir sezonda attığı 39 golle Metin Oktay’ın rekorunu kırdı.
1989’da Siirt’te düzenlenen bir operasyonda aralarında yabancıların da olduğu 12 terörist ölü ele geçirildi.
1997: DBH KAPATILMADI
Anayasa Mahkemesi, Demokratik Barış Hareketi’nin kapatılması talebini reddetti. Bu karar, parti kapatma davaları bakımından dikkat çekici bir örnek oldu.
2007: ANKARA ULUS’TA KANLI PATLAMA
Ankara’nın Ulus semtinde 2007 yılında meydana gelen bombalı saldırıda 5 kişi hayatını kaybetti, 60’tan fazla kişi yaralandı. Patlama, büyük yankı uyandırdı.
2008: TÜRKİYE’DE ÜNİVERSİTESİZ İL KALMADI
TBMM’de kabul edilen yasa tasarısıyla üniversite bulunmayan 9 ilde devlet üniversitesi, İstanbul'da ise 2 vakıf üniversitesi kurulması kararlaştırıldı. Böylece Türkiye genelinde üniversitesi olmayan il kalmadı.
2010: KILIÇDAROĞLU CHP GENEL BAŞKANLIĞINA ADAY OLDU
CHP'nin 33. Olağan Kurultayı’nda Kemal Kılıçdaroğlu, 1246 delegenin oyuyla CHP Genel Başkanlığı'na resmen aday gösterildi. Bu gelişme, partide yeni bir dönemin işareti oldu.
