Vefat eden kişinin ardından kalan borçlar, mirasçılar açısından ciddi mali sorumluluklar doğurabiliyor. Mirasın borçlardan fazla olması durumunda, mirasçılar bu borçlardan kurtulmak amacıyla “reddi miras” yoluna başvurabiliyor. Türk Medeni Kanunu’na göre, ölüm tarihinden itibaren üç ay içerisinde yapılan reddi miras başvurusu, mirasın tamamından – hem malvarlığından hem borçlardan – feragat anlamına geliyor.
REDDİ MİRAS YAPILSA DA SOSYAL GÜVENCE DEVAM EDİYOR
Ancak kamuoyunda sıkça yanlış bilinen önemli bir konuya Yargıtay açıklık getirdi: Reddi miras işlemi, sosyal güvenlik kapsamında hak kazanılan dul ve yetim aylığını etkilemiyor. Çünkü bu maaşlar, mirasın bir parçası değil; sosyal güvenlik hakkı olarak değerlendiriliyor. Dolayısıyla eş ve çocuklar, mirası reddetseler bile vefat eden kişinin sigortalılık durumuna bağlı olarak ölüm aylığı almaya devam edebiliyorlar.
SİGORTA TÜRÜNE GÖRE ŞARTLAR DEĞİŞİYOR
Vefat eden kişinin hangi sosyal güvenlik kurumuna bağlı olduğuna göre ölüm aylığı bağlama şartları da farklılık gösteriyor:
- Bağ-Kur’lu (4/b) için: Ölüm tarihinde prim borcunun bulunmaması gerekiyor. Aksi halde maaş bağlanamıyor.
- SSK (4/a) sigortalıları için: En az 5 yıllık sigortalılık süresi ve toplam 900 gün prim ödemesi yapılmış olması şart. Ancak 1.800 prim gününü doldurmuş kişilerde bu 5 yıl şartı aranmıyor.
Bu şartların yerine getirilmesi halinde, geride kalan hak sahiplerine dul ve yetim aylığı bağlanabiliyor.
KİMLER DUL VE YETİM AYLIĞI ALABİLİR?
Sosyal güvenlik sistemine göre, aşağıdaki şartları taşıyanlar ölüm aylığından faydalanabiliyor:
- Eş: Sigortalının eşi, özel bir şart aranmaksızın ölüm aylığı alabiliyor. Ancak yeniden evlenmesi durumunda bu hak sona eriyor.
- Çocuklar: Çalışmayan, emekli olmayan ve sürekli iş göremezlik geliri bulunmayan çocuklar bu maaştan yararlanabiliyor.
- Kız çocukları: Evlenene kadar bu haktan faydalanabiliyor.
- Erkek çocukları: Eğitim gördükleri sürece ve en fazla 25 yaşına kadar ölüm aylığı alabiliyor.
YARGITAY'DAN EMSAL KARAR
Yargıtay’ın verdiği emsal karara göre, reddi miras yapılmış olsa dahi, sosyal güvenlikten kaynaklanan ölüm aylığı hak sahiplerine ödenmeye devam ediyor. Üstelik kız çocuklarının evlenmeleri durumunda alabildiği “çeyiz yardımı” olarak bilinen toplu ödeme de bu kapsamda değerlendiriliyor.
Bu çeyiz yardımı, iki yıllık ölüm aylığına denk gelen toplu bir ödeme şeklinde yapılıyor ve sonrasında SGK tarafından geri istenmiyor. Böylece hak sahiplerinin mağduriyet yaşaması engelleniyor.
