Maliye ve kolluk ekiplerinin yürüttüğü operasyonlar, yasa dışı bahis şebekelerinin gelirlerini berber, market, restoran gibi paravan işletmeler üzerinden POS ve QR ödemeleriyle sisteme soktuğunu ortaya koydu. Uzmanlar, özellikle 5.000 TL ve üzeri kart/QR işlemlerinde belge ve cihaz kontrolü yapılmasını, şüpheli durumlarda ödemeyi durdurmayı tavsiye ediyor.
POSE/QR ÜZERİNDEN ÜÇ AŞAMALI AKLAMA DÜZENİ
Operasyonlarda tespit edilen uygulama üç aşamada işliyor:
-
Yerleştirme: Nakit veya dijital kaynaklı yasa dışı gelir, POS’u olan paravan işletmeler üzerinden sisteme giriyor; işletme sahibine komisyon ödeniyor.
-
Gizleme: Para, “tedarik”, “nakliye”, “malzeme bedeli” gibi açıklamalarla birden fazla şirket hesabı arasında dolaştırılarak izleri siliniyor.
-
Kullanım: Fonlar “temiz” görünümü kazanıp lüks tüketim, yatırımlar veya yeni yasa dışı faaliyetlerin finansmanı için kullanılıyor.
Yetkililer, bankacılık ve mali kayıtlardaki bu döngünün tespit edilmesi için mali denetimler ve teknik incelemelerin sürdüğünü bildiriyor.
MÜŞTERİLER DE ŞÜPHELİ İŞLEM MAĞDURU OLABİLİR
İstanbul örneklerinde, müşterilerin ödeme yaptığı restoranın kendi POS’u yerine başka bir POS üzerinden 5.000 TL’lik çekim yapılınca, işlemin yasa dışı bahis bağlantılı hesaba aktarıldığı şüphesiyle bazı müşterilerin ifadeye çağrıldığı ve hesaplarına blokaj konulduğu aktarılıyor. Bu tür olaylar, kişiler için otomatik şüpheli bildirimlerine ve adli süreçlere yol açabiliyor.
BAKANLIK VE KOLLUK HAREKETE GEÇTİ: 3 BİN POS KULLANIMDIŞI
Bakanlık yetkilileri, yasa dışı bahis ve kumar gelirlerinin aklanmasında kullanıldığı tespit edilen yaklaşık 3.000 POS cihazını tespit ederek devre dışı bıraktıklarını açıkladı. Ancak geçmiş işlemler, ilgili müşteri ve hesaplar için soruşturma tetikleyebiliyor.
PARAVAN İŞLETMELERDE İKİ YÖNTEM
-
Kendi POS’u ile aklama: Sahte veya fiilen işletilen işyerleri üzerinden gelirin “hizmet bedeli” gibi gösterilmesi.
-
İkinci POS anlaşması: Gerçek işletmelere “ikinci POS” teminiyle, ciro üzerinden paylaşıma dayalı düzen kurularak ödemelerin şebeke hesabına yönlendirilmesi.
UZMANLARDAN VATANDAŞA PRATİK UYARILAR
Maliye ve finans uzmanları, tüketicilere şu somut önlemleri öneriyor:
-
Fiş / fatura kontrolü: 5.000 TL ve üzeri POS/QR işlemlerinde mutlaka fişi saklayın ve fatura/sertifika talep edin.
-
İsim–adres eşleşmesi: Fiş/ekranda görünen işletme adı ve adresi, hizmet aldığınız işletmeyle aynı mı kontrol edin; farklıysa işlemi durdurun.
-
“Başka POS getirelim” tuzağına dikkat: İşletme “başka POS getirelim” diyorsa, temkinli olun; mümkünse nakit ödeyin veya işlemi iptal edin.
-
Fiziki kart kullanımı: Kart bilgilerini başka bir cihaza yazdırmak yerine temassız veya chip kullanın; kart numarasını dışarıda kaydetme talebini reddedin.
-
QR ve uygulama denetimi: Okuttuğunuz QR kodun veya yönlendirildiğiniz uygulamanın gerçekten işletmeye ait olduğuna emin olun; URL ve ekran bilgilerini kontrol edin.
-
POS cihazı adı kontrolü: Fişte görünen cihaz/sağlayıcı adı işletme ile uyumlu mu bakın; farklı sağlayıcılar risk işaretidir.
NEDEN 5.000 TL EŞİĞİ ÖNEMLİ?
Uzmanlar, yüksek tutarlı (5.000 TL ve üzeri) işlemlerin hem şebeke açısından daha cezbedici olduğunu hem de denetim mekanizmalarının bu eşik üzerinde daha hassas olduğunu belirtiyor. Bu nedenle bu tutardaki işlemlerde belgelendirme ve dikkat, hem tüketiciyi hem de adli süreci koruyor.
