Mustafa Kemal Atatürk, Anıtkabir'e 10 Kasım 1953 günü törenle getirildi. Anıtkabir'in inşa edilmesi, yeri, mimari özellikleri, görünümü ve son halini alması tam 9 yıl sürdü. Peki, Anıtkabir'in inşası kaç yıl sürdü?
Anıtkabir'in inşaatı 1943'te başladı. Anıtkabir için yer seçilmesi meselesi 1938 ila 1940 yıllarında TBMM’de konuşuldu. Atatürk; “Şu küçük tepede bana küçük ve güzel bir mezar yapılabilir. Dört yanı ve üstü kapalı olmasın. Açıklardan esen rüzgâr bana yurdun her yanından haberler getirir gibi, kabrimin üstünde dolaşsın. Kapıya bir yazıt konulsun. Üzerine ‘Gençliğe Söylevim’ yazılsın. Orası yol uğrağıdır. Her geçen, her zaman okusun” (Saylav 2005, 35-6).
Atatürk'ün geçici olarak cenazesi Etnografya müzesine konuldu. Anıtkabir'in inşası 4 aşamadan oluştu.
Birinci Kısım 1944-1945
Toprak seviyesi ve aslanlı yolun istinat duvarının yapılmasını kapsayan birinci kısım inşaata 9 Ekim 1944'te başlamış ve 1945'te tamamlanmıştır.
İkinci Kısım 1945-1950
Yardımcı binaların yapılmasını kapsayan ikinci kısım inşaat 29 Eylül 1945'te başlamış, 8 Ağustos 1950'de tamamlanmıştır. Bu aşamada inşaatın kâgir ve betonarme yapı sistemine göre, temel basıncının azaltılması göz önünde tutularak, anıt kütlesinin "temel projesinin" hazırlanması kararlaştırılmıştır.
Giriş kuleleri ile yol düzeninin önemli bir kısmı, fidanlık tesisi, ağaçlandırma çalışmaları ve arazinin sulama sisteminin büyük bir bölümü tamamlanmıştır.
Üçüncü Kısım 1950
Anıtkabir üçüncü kısım inşaatı, anıta çıkan yollar, aslanlı yol, tören meydanı ve mozole üst döşemesinin taş kaplaması, merdiven basamaklarının yapılması, lahit taşının yerine konması ve tesisat işlerinin yapılmasını kapsıyordu.
Dördüncü Kısım 1950-1953
Anıtkabir'in 4. kısım inşaatı ise şeref holü döşemesi, tonozlar alt döşemeleri ve şeref holü çevresi taş profilleri ile saçak süslemelerinin yapılmasını kapsıyordu. Dördüncü kısım inşaat 20 Kasım 1950'de başlamış ve 1 Eylül 1953'te bitirilmiştir.
Atatürk'ün Naaşı Nasıl Taşındı?
9 yıl süren inşaat dönemi ardından Atatürk'ün naaşı, “muvakkat -geçici- kabir”den alınarak; Anıtkabir’deki “ebedi istirahatgâhı”na tevdi edilmesine karar verildi.
Geçici kabrinden çıkan Atatürk'ün tabutu katafalka konuldu. Gül ağacından yapılmış olan tabutun üzerine 1938'de örtülen örtü yıprandığı için Türk Bayrağı örtüsü ile değiştirildi.
Katafalk çiçeklerle donatıldı. İstanbul'daki tören bitimi cenaze Yavuz zırhlısına alınarak deniz yoluyla İzmit'e götürüldü. Ardından trenle Polatlı güzergahını izledi ve Ankara'ya iletildi. Cenazenin geçeceği istasyonlarda hep meşaleler yakıldı ve halk cenazeyi selamladı.
Atatürk'ün naaşının 10 Kasım 1953 tarihinde Ankara Etnografya Müzesi'nden alınarak, Anıtkabir'e nakledildiği törenin renkli görüntüleri...
