Başkentin sokaklarının altında öyle bir tarih yatıyor ki, çoğu Ankaralı bile varlığından habersiz. II. Dünya Savaşı’ndan Soğuk Savaş dönemine kadar uzanan bir dizi sığınak ve yer altı yapısı, Ankara’nın “gizli şehri”ni oluşturuyor. Bu araştırmada, kale altındaki sığınaktan Mamak’taki tünellere kadar Ankara’nın bilinen ve sessiz sığınaklarını keşfediyoruz.
KALE ALTI SIĞINAK: ANKARA’NIN EN BÜYÜK GİZEMİ
-
Tarihi ve kapasite
Ankara Kalesi’nin altında inşa edilen sığınak, II. Dünya Savaşı yıllarında, Almanya’nın teknik desteğiyle kuruldu.
Yaklaşık 1.200 metrekarelik bir alanı kapsıyor.
Kısa süreli kullanımda 3.600, uzun vadede ise 1.200 kişiyi barındırabilecek kapasiteyle tasarlanmış. -
İç yapısı ve donanım
İçeride 13 oda, 5 salon, yatakhane, yemekhane, tuvaletler ve diğer yaşam alanları bulunuyor.
Sığınak, havalandırma sistemi, jeneratör, elektrik sistemi, su deposu ve gaz saldırılarına karşı hava filtreleriyle donatılmış.
Genişliği 3,5–4 metre, yüksekliği de 3–3,5 metre olarak planlanmış. -
Durumu ve gelecek planları
Sığınak, uzun yıllardır aktif kullanılmamış; 1964’te sivil savunma amaçlı Ankara Valiliği’ne devredilmiş.
Altındağ Belediyesi ve AFAD iş birliğiyle bu yapı, 2025’te müze ve kültür merkezi olarak açılması planlanıyor.
Müze konseptinde savaş dönemi materyalleri, eski fotoğraflar ve dönemin yaşam koşullarını yansıtan objeler sergilenecek.
DİĞER TARİHİ SIĞINAKLAR: MECLİS ALTI VE MAMAK
-
1. Meclis Altı Sığınağı
Başkentteki 1. Meclis (İlk Meclis) binasının altında da bir sığınak bulunuyor.
Burası, hem sivil hem de askerî komuta merkezi olarak düşünülmüş; nükleer, konvansiyonel saldırılara karşı dayanıklı yapıyla inşa edilmiş.
İçinde gaz saldırılarına karşı hava filtreleri, ilk yardım malzemeleri ve sedyeler yer almış. -
Mamak Şafaktepe (İsmetpaşa) Sığınağı
M4D Projesi’nin araştırmasına göre, Mamak’ta “Şafaktepe Tüneli” olarak anılan bir yapı sığınağa dönüştürülmüş.
Bu sığınak uzun süredir terk edilmiş durumda.
Mamak Belediyesi tarafından daha önce burayı sanat merkezi haline getirme planları yapılmış olsa da, proje henüz tam anlamıyla gerçekleşmemiş.
GÜNCEL SORUN: HALKA AÇIK KULLANILABİLİR SIĞINAKLAR NOKTASI
-
Mevcut durum
Media4Democracy’nin araştırmasına göre, Ankara’da kamuya açık ve aktif kullanılan sığınak sayısı çok az.
Birçok bina ise “sığınak” etiketini almasına rağmen gerçekte depo ya da otopark olarak kullanılıyor. -
Sosyal altyapı eksikliği
Bazı sığınaklar, bakım ve restorasyon eksikliğinden dolayı harabe halinde.
Ziyaretçi geleneksel bir turistik rota olarak bu sığınaklara giremiyor; özellikle kale altındaki sığınak, müze dönüşümüne hazırlanıyor olsa da ziyaretçi trafiği ve altyapı henüz tam stabil değil.
