Resmî Gazete’de yayımlanan karara göre, Anayasa Mahkemesi, İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesinin 15. fıkrasını Anayasa’nın 13. ve 36. maddelerine aykırı bularak iptal etti.
İPTAL EDİLEN DÜZENLEME NE GETİRİYORDU?
İptal edilen fıkrada şu ifadeler yer alıyordu:
“Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı hâlinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranır.”
Bu maddeye göre bir çalışan, işe iade talebiyle arabulucuya gitmek istediğinde hem asıl işverenin hem de taşeron (alt işveren) firmanın kim olduğunu tespit etmek ve süreci her iki tarafla birlikte yürütmek zorundaydı.
Ancak Yüksek Mahkeme, bu zorunluluğun işçiler açısından gereksiz bir külfet oluşturduğuna ve hak arama özgürlüğünü sınırlandırdığına hükmetti.
AYM: “İŞÇİYE KATLANAMAYACAĞI BİR YÜK YÜKLÜYOR”
AYM kararında, maddenin amacının işe iade davalarında taraf sıfatına ilişkin karışıklıkları önlemek olduğu ifade edildi. Ancak bu amacın, işçilerin yargıya erişimini zorlaştırdığına dikkat çekildi.
Kararda şu ifadelere yer verildi:
“İşçinin tarafı olmadığı asıl işveren ve alt işveren arasındaki hukuki ilişkiyi tespit ederek arabuluculuk sürecini her iki tarafa karşı birlikte yürütmesini zorunlu kılan bu düzenleme, işe iade talebinde bulunan işçiye katlanamayacağı bir yük getirmektedir.”
Bu nedenle AYM, düzenlemenin Anayasa’nın adil yargılanma hakkı (madde 36) ve temel hakların sınırlanması ilkesi (madde 13) ile bağdaşmadığı sonucuna vardı.
Kararla birlikte, artık işe iade davası açmak isteyen çalışanların, arabuluculuk sürecinde hem asıl işveren hem de alt işverenle ayrı ayrı görüşme zorunluluğu bulunmayacak. Bu değişiklik, özellikle taşeron işçiler için önemli bir kolaylık sağlayacak.
Uzmanlara göre, AYM’nin iptal kararı, işe iade sürecini sadeleştirerek işçilerin yargı önüne erişimini kolaylaştıracak. Ayrıca, işverenler arasındaki karmaşık ilişkilerin işçinin hak arama sürecini engellemesinin de önüne geçilecek.
YENİ DÜZENLEME BEKLENİYOR
Kararın ardından, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı’nın, işe iade davalarındaki arabuluculuk sürecine ilişkin yeni bir düzenleme üzerinde çalışması bekleniyor.
