Barış Anlaşması Metni Resmen Yayınlandı
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, 8 Ağustos 2025 tarihinde ABD’nin başkenti Washington DC’de gerçekleştirilen zirvede, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan tarafından paraflanan “Azerbaycan ile Ermenistan Arasında Barış ve Devletlerarası İlişkilerin Tesisi Hakkında Anlaşma” metnini kamuoyuna sundu.
Anlaşma, iki ülke arasında tarihi bir dönüm noktası olarak görülürken, toplamda 17 maddeden oluşuyor ve tarafların egemenlik, toprak bütünlüğü ve karşılıklı saygı esaslarını vurguluyor.
Anlaşmanın Temel Maddeleri ve Taahhütler
Anlaşmanın ilk maddesi, eski Sovyetler Birliği dönemindeki sınırların, bağımsız devletlerin uluslararası sınırlarına dönüştüğünü teyit ediyor ve tarafların birbirinin egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı göstereceğini hükme bağlıyor.
İkinci maddede, tarafların birbirlerine karşı toprak talebinde bulunmayacakları ve bu tür eylemleri desteklemeyecekleri garanti altına alınıyor.
Üçüncü madde ise tarafların, BM Şartı’na uygun olarak birbirlerine karşı güç kullanmaktan veya güç kullanma tehdidinde bulunmaktan kaçınmalarını öngörüyor. Aynı zamanda kendi topraklarının üçüncü tarafların diğer tarafa karşı güç kullanması amacıyla kullanılmaması taahhüt ediliyor.
Dördüncü ve beşinci maddeler tarafların iç işlerine müdahale etmeyeceklerini ve diplomatik ilişkileri tesis edeceklerini belirtiyor.
Altıncı ve yedinci maddelerde, sınırların belirlenmesi için iyi niyetli görüşmelerin yapılması ve sınır bölgelerinde güvenlik ile istikrarın sağlanması için askeri ve güvenlik tedbirlerinin alınması hükme bağlanıyor.
Irkçılık, Terörizm ve İnsan Hakları Konularında Ortak Tutum
Sekizinci maddede taraflar, hoşgörüsüzlük, ırkçı nefret, ayrımcılık, terörizm ve aşırılıkçılığın tüm tezahürlerini kınadıklarını ve bunlarla mücadele edeceklerini taahhüt ediyor.
Dokuzuncu madde ise, tarafların askeri çatışmalar sırasında kayıp ve zorla kayıp edilen kişilerin bulunması ve adaletin sağlanması için iş birliği yapacaklarını ortaya koyuyor.
Ekonomik, Kültürel ve Diplomatik İş Birliği
Onuncu maddede, taraflar ekonomi, ulaşım, çevre, kültür gibi alanlarda iş birliği anlaşmaları yapabileceklerini açıklıyor.
On birinci ve on ikinci maddeler, uluslararası hukuk ve BM sözleşmeleri çerçevesinde anlaşmanın uygulanacağını ve tarafların iç hukuklarının bu anlaşmanın uygulanmaması için engel teşkil etmeyeceğini bildiriyor.
Anlaşmazlıkların Çözümü ve İkili Komisyon Kurulması
On üçüncü ve on dördüncü maddelerde, anlaşmanın uygulanmasını denetlemek ve olası anlaşmazlıkları istişare yoluyla çözmek üzere ikili bir komisyon kurulacağı ve istişarelerin 6 ay içinde sonuç vermemesi halinde barışçıl çözüm yöntemlerine başvurulacağı belirtiliyor.
On beşinci madde, tarafların daha önceki tüm devletlerarası iddialarını, taleplerini ve anlaşmazlıklarını geri çekeceklerini ve yeni anlaşmaya uygun davranacaklarını hükme bağlıyor. On altıncı madde, anlaşmanın her iki tarafın iç prosedürlerini tamamlaması sonrası yürürlüğe gireceğini ve BM Şartı uyarınca tescil edileceğini bildiriyor. On yedinci madde ise anlaşmanın Azerbaycan, Ermenice ve İngilizce dillerinde hazırlandığını ve yorumda İngilizce metnin esas alınacağını ifade ediyor.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı ayrıca, AGİT Minsk Süreci’nin sona erdirilmesi için Azerbaycan ve Ermenistan Dışişleri Bakanlarının AGİT Dönem Başkanı Elina Valtonen’a ortak başvuruda bulunduğunu açıkladı. AGİT Bakanlar Konseyi, sürecin kapatılması için karar taslağını katılımcı devletlere iletti ve kabulü için destek çağrısında bulundu.
