Ankara’nın başkent olması, hem stratejik bir gereklilik hem de Cumhuriyet’in modernleşme hedefinin bir yansımasıydı. Bugün Ankara, geçmişinden aldığı güçle Atatürk’ün mirası olan başkentlik görevini onurla sürdürmektedir. Peki, Ankara'nın başkent olmasına kadarki süreç nasıl işledi?
ANKARA’NIN BAŞKENT OLUŞU
Ankara’nın başkent olması, sadece bir şehir değişikliğinden ibaret değil. Karar, Türk milletinin bağımsızlık iradesini ve yeni devletin yönünü simgeleyen tarihi bir dönüm noktasıdır. Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde yürütülen Milli Mücadele, 1919 yılında Samsun’da başlamış ve kısa sürede tüm Anadolu’ya yayılmıştır.
İSTANBUL BİRÇOK RİSK BARINDIRIYORDU
O dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul, işgal altındaydı. İstanbul’un güvenli olmaması, hükümet faaliyetlerinin yürütülmesini zorlaştırıyordu. Bu nedenle Ankara, Milli Mücadele’nin merkezi olarak öne çıkmaya başladı. Mustafa Kemal Paşa, 27 Aralık 1919 tarihinde Temsil Heyeti ile birlikte Ankara’ya geldiğinde, halk tarafından büyük bir coşkuyla karşılandı. Bu geliş, Ankara’nın tarihini değiştiren en önemli noktalardan biri oldu.
NEDEN ANKARA BAŞKENT SEÇİLDİ?
Ankara’nın başkent seçilmesinin birçok stratejik ve coğrafi nedeni bulunuyordu. Şehir, Anadolu’nun tam ortasında yer aldığı için hem askeri hem de siyasi açıdan güvenli bir konuma sahipti. Ayrıca demiryolu bağlantıları, cephelerle ve ülkenin dört bir yanıyla iletişimi kolaylaştırıyordu. Bu da savaş döneminde emir-komuta zincirinin sağlıklı işlemesini mümkün kıldı.
Bir diğer etken ise Ankara halkının milli mücadeleye verdiği güçlü destek oldu. Halk, daha önce Amasya Genelgesi’nin ardından düzenlenen mitinglerle işgallere karşı duruş göstermişti. Sergilenen bilinçli ve kararlı tutum, Ankara’yı yeni devletin merkezi olmaya en uygun şehir haline getirdi.
RESMEN 13 EKİM'DE BAŞKENT İLAN EDİLDİ
Lozan Antlaşması’nın imzalanmasının ardından, yeni Türk Devleti’nin merkezinin neresi olacağı konusu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde tartışılmaya başlandı. 9 Ekim 1923 tarihinde Malatya milletvekili İsmet Paşa ve arkadaşları, Ankara’nın başkent olması yönünde kanun teklifini meclise sundu. Teklif, 13 Ekim 1923 tarihinde kabul edilerek yasalaştı. Böylece, “Türkiye Devleti’nin makarr-ı idaresi Ankara’dır” ifadesiyle Ankara, resmen Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti oldu.
ANKARA’NIN BAŞKENT OLUŞUNUN ARDINDAN NELER DEĞİŞTİ?
Ankara’nın başkent ilan edilmesiyle birlikte şehir, kısa sürede modern bir yönetim merkezi haline geldi. Cumhuriyet’in ilanından sonra başlayan imar çalışmalarıyla Ankara, planlı bir şekilde büyüyen çağdaş bir kent kimliği kazandı. Yeni devletin kurumları burada kuruldu, Cumhuriyet idealleri bu şehirden tüm yurda yayıldı. Bugün Ankara, sadece Türkiye’nin idari merkezi değil, aynı zamanda Cumhuriyet’in simgesi ve kalbi olarak anılıyor.
