Tarihte bugün: Ankara-Haydarpaşa hattındaki ilk elektrikli tren hizmete girdi

Demiryolu taşımacılığı 19. Yüzyılda ortaya çıkan, ulaşım ve nakliyede deyim yerindeyse çağ atlatan bir gelişim olmuştur. Demiryolunun 1830’lu yıllardan itibaren önce İngiltere’de ardından tüm dünyada kullanılması insanoğlu için bir devrim oldu.

Sanayi devrimiyle üretilen kitlesel yükler demiryoluyla çok uzak yerlere ulaşabiliyor, toplumlar sadece ekonomik anlamda değil, sosyal ve kültürel alanlar da gelişiyor, hatta demiryolu savaşta dahi üstünlük sağlamanın en önemli unsurlarından birisi haline geliyordu.

Boğaziçi Ekspresi, 1 Haziran 1968 tarihinde İstanbul-Haydarpaşa'dan Ankara'ya, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları'nin önde gelen trenlerinden biri olan CIWL'nin yepyeni vagonlarıyla seferlerine başladı. Tek bir biletin ücreti 32 lira, gidiş dönüş bileti 56 liraydı.[4] Trenin lokomotifleri dizel olup 1977'de İstanbul'dan Arifiye'ye 131 km'lik demiryolu elektriklendirildi.

1971 yılında ALSTHOM FRANCE firmasından 8 adet E 40000 Lokomotif komple alınmış ve servise verilmiştir. 7 adedi ise Haydarpaşa Loko Bakım Atölyesinde monte edilerek 1973 yılına kadar servise verilmiştir.

Aralık 1993'te tüm İstanbul-Haydarpaşa - Ankara demiryolu elektrikli hale getirdiğinde, Boğaziçi Ekspresi de elektrikli trenlere geçti. E40002 tarafından çekilen ilk elektrikli tren, 26 Aralık 1993 tarihinde 08:00'de Haydarpaşa'dan ayrıldı. TCDD, treni ayrıca demiryolunun imajını iyileştirmek için üretilen yeni TVS2000 vagonları ile donattı. Trenin sınırlı ekspres servisi birkaç yıl sonra değişti ve çoğu istasyonda durarak İstanbul ile Ankara arasında çalışan yerel şehir içi trenlerden biri haline geldi.

İlk yıllarında Ankara banliyösünün tüm servisi ile Haydarpaşa-Gebze banliyö hattında 8000’lik dizilerin yetmediği durumda banliyöyü takviye etmiştir. Asıl alınma nedeni Ankara İstanbul (Haydarpaşa) arası elektrikli trenleri çekmek olan E 40000’ler, alındıktan 21 yıl sonra bu görevi yerine getirmişlerdir.

1972 yılının ilk aylarında Ankara banliyösü elektrifikasyonunun açılmasıyla Ankara-Haydarpaşa elektrikli treni seferlerine başladı. İlk elektrikli banliyö treninin seferi Ankara Garında yapılan bir törenle hizmete girdi.

O zamanlar lokomotifler daha koyu renkti, kalın beyaz çizgileri yoktu. Pencerenin hemen altındaki ince beyaz çizginin altı koyu lacivert, üstü ise daha açık lacivertti. Banliyö vagonları da lokomotifler gibi iki ton lacivertti ve arada ince beyaz çizgi vardı.

Eski E 40 000 makinistlerinden ve emekli eğitmen Levent Durusoy, ilk elektrikli treni şöyle anlatıyor: Doğudan gelen ve buharlı lokomotifle çekilen trenleri Kayaş’tan alıp Ankara’ya getirme ve Ankara’dan Kayaş’a götürme görevi de bu lokomotiflere aitti.

Cumhuriyet Bayramlarında E 40 000’lerin her iki kabininin de önüne aydınlatılmış Atatürk fotoğrafları asılırdı. Gidiş yönüne göre önde olan fotoğrafın ışıkları yanardı.

İlk elektrikli ekspres tren (Adapazarı Ekspresi) E 40 000’ler tarafından çekildi (deneme seferi 01. 02. 1977, olağan seferler 06. 07. 1977
Ankara’nın lokomotifleri E 40001–5 oldu, E 40 008 kalın çizgileriyle Ankara’daki farklı bir lokomotif oldu.

İlk yıllarında Ankara banliyösünün tüm servisi ile Haydarpaşa-Gebze banliyö hattında 8000’lik dizilerin yetmediği durumda banliyöyü takviye etmiştir. Asıl alınma nedeni Ankara İstanbul (Haydarpaşa) arası elektrikli trenleri çekmek olan E 40000’ler, alındıktan 21 yıl sonra bu görevi yerine getirmişlerdir.

1972 yılının ilk aylarında Ankara banliyösü elektrifikasyonunun açılmasıyla Ankara-Haydarpaşa elektrikli treni seferlerine başladı. İlk elektrikli banliyö treninin seferi Ankara Garında yapılan bir törenle hizmete girdi.

A4 14 000 banliyö dizilerinin görevi devralmaya başlamasından kısa süre önce Ankara’nın lokomotifleri şunlardı: E 40 001, E 40 002, E 40 003, E 40 005, E 40 006, E 40 008. Bunlardan E 40 006 ve E 40 008’in kalın çizgileri de vardı. Kısa bir süre sonra bakıma giren E 40 001’e de bu çizgilerden yapıldı.

A4 14 000 banliyö dizilerinin görevi devralmaya başlamasından kısa süre önce Ankara’nın lokomotifleri şunlardı: E 40 001, E 40 002, E 40 003, E 40 005, E 40 006, E 40 008. Bunlardan E 40 006 ve E 40 008’in kalın çizgileri de vardı. Kısa bir süre sonra bakıma giren E 40 001’e de bu çizgilerden yapıldı.

Ankara’yı son terk eden lokomotifler, önce E 40 003 sonra da E 40 001 oldu.
Ankara İstanbul arasındaki ilk hızlı elektrikli tren, Boğaziçi Ekspresi E 40 002 tarafından çekildi (26. Aralık. 1992).

2006 yılında E 40 000’lerin önemli bir bölümü servisten çekilmişti. Son kalan üç lokomotif (7, 9 ve 15) ise zorunlu olmadıkça kullanılmıyordu.

Fotoğraf Kaynağı: users.metu.edu.tr