İş Kanunu kapsamına girmeyen çalışanların kıdem tazminatı hakkı bulunmazken, haksız fesih ve kötü niyet tazminatı alma imkanları bulunuyor.
BORÇLAR KANUNU KAPSAMINDAKİ İŞ KOLLARI
Borçlar Kanunu kapsamında çalışan işçilerin dahil olduğu başlıca meslek grupları şunlardır:
- Ev hizmetleri
- Deniz ve hava taşıma işleri
- Elli kişi ve daha az işçi çalıştırılan tarım ve orman işleri
- Sporcular
- Aile ekonomisi kapsamında yapılan tarımsal işler
- Çıraklar
- Aile içinde yapılan işler
- Rehabilite edilen bireyler
- Esnaf ve Sanatkârlar Kanunu uyarınca üç kişiye kadar işçi çalıştırılan işyeri
KIDEM VE İHBAR TAZMİNATLARINDA ÖNEMLİ FARKLAR
- Kıdem Tazminatı: İş Kanunu kapsamındaki çalışanlar en az bir yıl hizmet verdiklerinde kıdem tazminatı hakkı kazanırken, Borçlar Kanunu kapsamındaki işçiler için böyle bir haktan bahsedilemez. Ancak, haksız fesih ve kötü niyet tazminatı gibi haklar söz konusu olabilir.
- İhbar Tazminatı: Borçlar Kanunu'na tabi işçilerde ihbar süreleri daha kısadır. 1 yıla kadar çalışanlar için 2 hafta, 1-5 yıl arasında çalışanlar için 4 hafta, 5 yıldan fazla çalışanlar için ise 6 hafta olarak belirlenmiştir.
YILLIK İZİN VE ÖLÜM TAZMİNATLARI
Borçlar Kanunu kapsamındaki işçiler en az bir yıl çalışmaları halinde yılda iki hafta izin hakkı kazanırken, bu süre 18 yaş altı ve 50 yaş üstü için üç hafta olarak uygulanmaktadır. İş Kanunu'na tabi işçiler ise çalışma süresine göre değişen sürelerle yıllık izin hakkına sahiptir. Ayrıca, Borçlar Kanunu kapsamındaki işçiler öldüğünde, işveren, geride kalan eş ve çocuklarına ya da bakmakla yükümü oldukları bireylere tazminat ödemekle yükümlüdür. İşçinin çalışma süresi 5 yıldan azsa 1 aylık, 5 yıldan fazlaysa 2 aylık çıplak ücret tutarında tazminat verilmelidir.
ESNAF VE KÜÇÜK İŞYERİ ÇALIŞANLARINA AYRI DEĞERLENDİRME
Esnaf işyeri çalışanlarının hakları, işyeri büyüklüğüne göre farklılık gösterebilir. İşyeri sahibi dâhil 3 kişiye kadar çalışan bulunan yerlerde Borçlar Kanunu, 4 kişi ve üzeri çalışan bulunan yerlerde ise İş Kanunu uygulanmaktadır.
İŞÇİLER İŞVERENE TAZMİNAT ÖDEMEK ZORUNDA KALABİLİR
Borçlar Kanunu kapsamındaki iş işlerinde dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise işçinin işverene tazminat ödeme durumu olmasıdır. Eğer işçi, işe başlamayı kabul ettiği halde haklı bir sebep olmaksızın işe başlamaz veya aniden işini bırakırsa, işveren işçinin ücretinin dörtte biri oranında tazminat talep edebilir.
