Türkiye siyasi tarihinin en dikkat çekici isimlerinden biri olan Leyla Zana, hem Kürt siyasetinde hem de insan hakları mücadelesinde sembol bir figür olarak öne çıkıyor. 1991 yılında TBMM’ye giren ilk Kürt kadın milletvekili olarak tarihe geçen Zana, yaşamı boyunca verdiği mücadeleyle dünya çapında tanındı. Peki, Leyla Zana kimdir, Leyla Zana’nın eşi kimdir, çocukları kimdir? İşte hayatına, eşi Mehdi Zana ile ilişkisine ve aile yaşamına dair tüm detaylar…
LEYLA ZANA KİMDİR?
Leyla Zana (doğum adı: Leyla Dağlı), 3 Mayıs 1961’de Diyarbakır’ın Silvan ilçesine bağlı Bahçeköy’de dünyaya geldi. Maddi imkânsızlıklar içinde büyüyen Zana, ilkokulu tamamlayamadan okulu bıraktı; ancak azmiyle 14 yaşında kendi kendine okuma yazmayı öğrendi.
Henüz 14 yaşındayken, kendisinden 21 yaş büyük olan kuzeni Mehdi Zana ile evlendirildi. Bu evlilik, onun hayatında dönüm noktası oldu. 1980 darbesinin ardından Mehdi Zana cezaevine girince, Leyla Zana yıllarca cezaevi ziyaretleri yaptı; bu süreçte hem Türkçe’yi hem de siyasi mücadele dilini geliştirdi.
1987 yılında insan hakları ihlallerine karşı yaptığı bir protesto sonrası ilk kez tutuklandı. Ardından siyasete yöneldi. 1991 genel seçimlerinde Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) listelerinden Diyarbakır milletvekili olarak Meclis’e girdi.
Zana, Meclis’te yaptığı yemin sırasında Kürtçe cümle kurduğu için büyük tepki çekti ve 1994’te DEP milletvekili olarak dokunulmazlığı kaldırılarak tutuklandı. Yaklaşık 10 yıl cezaevinde kaldı.
Cezaevindeyken Avrupa Parlamentosu tarafından verilen Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü (1995) ve Aachen Barış Ödülü gibi uluslararası ödüllere layık görüldü.
2004’te tahliye olduktan sonra da siyaseti bırakmadı. 2011 ve 2015 yıllarında HDP’den Ağrı milletvekili seçildi. Ancak 2018’de milletvekilliği düşürüldü.
Bugün Leyla Zana, aktif siyasetten uzak olsa da barış, demokrasi ve kadın hakları konularında sembol bir isim olmayı sürdürüyor.
LEYLA ZANA’NIN EŞİ MEHDİ ZANA KİMDİR?
Leyla Zana’nın eşi Mehdi Zana, Kürt siyasi hareketinin öncü isimlerinden biridir. 20 Aralık 1940 tarihinde Diyarbakır’ın Silvan ilçesinde doğdu. Terzilik yaparken genç yaşta siyasete ilgi duydu ve 1963 yılında Türkiye İşçi Partisi’ne (TİP) katılarak aktif siyasete adım attı.
1977 yerel seçimlerinde bağımsız aday olarak girdiği yarışı kazanarak Diyarbakır Belediye Başkanı seçildi. Bu dönemde, Kürt kimliğiyle halka yakın bir yönetim anlayışı sergileyen Zana, kısa sürede büyük bir halk desteği kazandı.
Ancak, 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası tutuklandı ve yaklaşık 10 yıl cezaevinde kaldı. Cezaevinde yaşadıklarını, “Bekle Diyarbakır”, “Vahşetin Günlüğü” ve “Sevgili Leyla” adlı kitaplarda anlattı.
Uzun yıllar boyunca sürgünde kalan Mehdi Zana, 2000’li yıllarda Türkiye’ye döndü.
Leyla Zana’nın siyasi bilincinin şekillenmesinde ve hak arama mücadelesinde Mehdi Zana’nın etkisi büyüktür.
Zorlu bir hayat süren çift, uzun yıllar ayrı kaldı. Cezaevleri, sürgünler ve siyasi baskılar nedeniyle 30 yıllık evliliklerinde yalnızca yaklaşık 5 yıl bir arada yaşayabildiler.
Bugün Mehdi Zana, Diyarbakır’da sakin bir yaşam sürmekte; yazıları ve röportajlarıyla Kürt siyaseti üzerine görüşlerini paylaşmayı sürdürmektedir.
LEYLA ZANA’NIN ÇOCUKLARI KİMDİR?
Leyla Zana ve Mehdi Zana çiftinin iki çocuğu bulunuyor: bir kız (Ruken Zana) ve bir oğul (Ronay Zana).
Ruken Zana: Ailenin kızı olan Ruken, annesinin cezaevi sürecinde babasıyla birlikte yaşadı. Siyasi gündemden uzak, sakin bir hayat sürmeyi tercih ediyor. Kamuoyuna açık bir yaşamı bulunmuyor.
Ronay Zana: Ailenin oğlu Ronay ise, Mehdi Zana’nın kitaplarında sık sık bahsedilen bir figür. Çocukluk yıllarını cezaevi ziyaretleriyle geçirdi. Tıpkı kız kardeşi gibi, kamuoyu önünde görünmüyor ve siyasetle ilgilenmiyor.
Zana ailesi, yıllarca cezaevi ve sürgün koşulları nedeniyle birbirinden ayrı kaldı; ancak 2000’li yıllarda yeniden bir araya gelerek daha sakin bir yaşam kurdular.
