Nobel Komitesi, Machado’nun “Venezuela’da demokrasiyi savunma ve diktatörlükle barışçıl mücadele etme çabaları” nedeniyle ödüle layık görüldüğünü açıkladı. Komite Başkanı Jørgen Watne Frydnes, Machado’yu “ülkesinde siyasi muhalefetin birleştirici bir figürü” olarak tanımladı.
ÖDÜLÜ TRUMP’A ADADI
Machado, Oslo’daki törende yaptığı açıklamada, ödülünü “özgür dünya mücadelesine inanan” insanlara adadığını söyledi. Venezuela muhalefet lideri ayrıca ödülünü, “barış için gösterdiği kararlılıktan ötürü” ABD Başkanı Donald Trump’a ithaf etti. Trump, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Maria harika bir kadın. Venezuela halkının özgürlüğü için verdiği mücadele onurlu bir çabadır” ifadelerini kullandı. Beyaz Saray ise ödül kararını “barış yerine siyasetin öne çıkarılması” olarak nitelendirdi.
İSRAİL DESTEĞİ ELEŞTİRİ KONUSU
Nobel kararına yönelik tepkiler, özellikle Machado’nun geçmişte İsrail’e verdiği destek nedeniyle yoğunlaştı. Sosyal medyada ve uluslararası basında yer alan yorumlarda, muhalefet liderinin Gazze’deki İsrail saldırılarına destek verdiği yönündeki açıklamaları hatırlatıldı.
Machado’nun daha önce “Venezuela’nın mücadelesi İsrail’in mücadelesidir” şeklinde paylaşım yaptığı, ayrıca İsrail’i “özgürlüğün gerçek müttefiki” olarak tanımladığı ortaya çıktı. 2024 seçim kampanyasında ise, iktidara gelmesi halinde Venezuela Büyükelçiliği’ni Tel Aviv’den Kudüs’e taşıyacağını vaat etmişti.
Norveçli milletvekili Bjørnar Moxnes, Machado’nun 2020 yılında İsrail’in iktidardaki Likud Partisi ile iş birliği anlaşması imzaladığını öne sürerek, “Gazze’de yaşananlar ortadayken böyle bir isme Nobel verilmesi ödülün ruhuna aykırıdır” değerlendirmesinde bulundu.
ABD merkezli Amerikan-İslam İlişkileri Konseyi (CAIR) ise yaptığı açıklamada kararı “vicdansız” olarak nitelendirerek, Nobel Komitesi’ni “ahlaki tutarlılığını yitirmekle” suçladı.
YABANCI MÜDAHALE ÇAĞRISI TARTIŞMASI
Machado, yalnızca İsrail’e desteğiyle değil, geçmişte yaptığı yabancı müdahale çağrıları nedeniyle de eleştiriliyor. 2018 yılında dönemin Arjantin Cumhurbaşkanı Mauricio Macri ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya gönderdiği bir mektupta, “Venezuela’daki suç rejiminin yıkılması için güçlerini ve etkilerini kullanmalarını” talep etmişti. Bu çağrı, Nicolas Maduro yönetimi tarafından “ülkeye karşı dış müdahale girişimi” olarak yorumlanmış, Machado uzun süre bu suçlamalarla karşı karşıya kalmıştı.
MUHALEFETİN SEMBOL İSMİ
Mühendislik eğitimi alan María Corina Machado, 2000’li yıllarda seçim şeffaflığı için kurulan Súmate adlı sivil toplum örgütüyle tanındı. Zamanla hükümet karşıtı hareketin öncülerinden biri haline gelen Machado, 2010’lu yıllarda parlamentoda görev aldı.
2012’de Hugo Chavez’e karşı muhalefet ön seçimlerinde yarıştı ancak seçimi Henrique Capriles kazandı. Ailesine ait çelik fabrikasının kamulaştırılması sonrası politik mücadelesini sertleştiren Machado, 2023 yılında muhalefet ön seçimlerinde açık ara birinci oldu.
Ancak kamu görevinden men edilmesi nedeniyle 2024 başkanlık seçimlerinde aday olamadı ve adaylığını Edmundo González’e devretti. Seçim sürecinde hükümet baskıları nedeniyle bir süre saklanmak zorunda kaldı, Ocak 2025’te düzenlenen bir protestoda kısa süreliğine gözaltına alındıktan sonra serbest bırakıldı.
ULUSLARARASI TEPKİLER
Machado’nun ödülüne destek verenler, bu kararın Venezuela’da demokrasi mücadelesine moral kazandıracağını savunuyor. ABD ve Avrupa’daki bazı çevreler, Nobel Komitesi’nin kararını “Maduro rejimine karşı sembolik bir duruş” olarak değerlendiriyor.
Buna karşın Latin Amerika’daki sol partilerden sert tepkiler geldi. İspanya’da eski Podemos lideri Pablo Iglesias, sosyal medya hesabında, “Barış ödülünü böylesine tartışmalı bir figüre vermek, Nobel’in itibarını zedeler” ifadelerini kullandı.
