Hayatını türkülere ve halk kültürüne adayan Ruhi Su’nun eşi Sıdıka Su ve ailesi de sanatçının mirasının yaşatılmasında önemli rol oynadı.
RUHİ SU KİMDİR?
Türk halk müziği, opera ve bağlama geleneğinde iz bırakan sanatçı Mehmet Ruhi Su, 1 Ocak 1912’de Van’da doğdu. Anne ve babasının kimliği bilinmeyen sanatçı, hayatının ilk yıllarını evlatlık verildiği yoksul bir ailede ve Adana Öksüzler Yurdu’nda geçirdi.
Müzik tutkusunun peşinden giderek Ankara Müzik Öğretmen Okulu’na ve ardından Ankara Devlet Konservatuvarı Şan Bölümü’ne kabul edildi. Opera eğitimi alan Su, Devlet Operası’nda birçok eserde başrol üstlendi.
Ancak onu Türkiye’ye tanıtan ve ölümsüz kılan, klasik eğitim ile halk müziğini birleştiren özgün türkü yorumları oldu.
1952–1957 yılları arasında siyasi görüşleri nedeniyle cezaevine girdi, sonrasında uzun yıllar konser vermesi, radyo programı yapması engellendi. Yine de halk türküleri koleksiyonunu, bestelerini ve kayıtlarını aralıksız sürdürdü.
RUHİ SU’NUN KÖKENİ NEDİR? ERMENİ Mİ? ALEVİ Mİ?
Sanatçının kökenine dair sorular yıllardır tartışılıyor. Ruhi Su’nun biyolojik ailesinin kim olduğu bilinmiyor.
Oğlu Ilgın Ruhi Su, babasının kimliğine dair şunları söyledi:
“Babamın Van’da doğması, öksüzler yurdunda büyümesi, hiçbir akrabasının çıkmaması düşünüldüğünde Ermeni olma ihtimali hayli yüksek.”
Bu ifade, sanatçının kökenine dair en güçlü açıklama olarak kabul ediliyor.
Ruhi Su’nun kendisi için “Alevi” olduğuna dair resmi bir beyan yoktur. Ancak:
-
Pir Sultan Abdal,
-
Hatayi,
-
Aşık Veysel,
-
Alevi deyişleri
gibi Alevi-Bektaşi kültürünün temel eserlerini yorumlaması,
Alevi ozanların eserlerini albümlerinde sıkça işlemesi
ve halk müziğini tasnif ve derleme çalışmalarında Alevi geleneğine geniş yer vermesi nedeniyle toplumda “Alevi kültürünün taşıyıcısı sanatçı” olarak görülür.
Yani inanç aidiyetinden çok, Alevi-Bektaşi kültürüne büyük katkı sağlayan bir halk sanatçısıdır.
RUHİ SU’NUN EŞİ KİMDİR?
Ruhi Su, hapiste tanıştığı öğretmen Sıdıka Umut (Sıdıka Su) ile evlenmiştir. Sıdıka Su, sanatçının hayatında hem duygusal hem de kültürel anlamda önemli bir figürdür.
Eşi, sanatçının vefatından sonra kurulan Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfının yönetiminde aktif görev aldı ve sanatçının arşivini korudu.
Sıdıka Su, 18 Ekim 2006’da vefat etti ve Ruhi Su’nun yanına, Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
SANAT YAŞAMI VE MİRASI
-
Opera sanatçılığı
-
Bağlama ustalığı
-
Derlediği türkü arşivleri
-
“Basbariton Ruhi Su Türküler Söylüyor” radyo programları
-
Dostlar Korosu’nun kuruluşu
-
45’likler, LP’ler ve halk müziği kayıt çalışmaları
Ruhi Su’nun Türk müzik tarihinde kalıcı izler bırakan yönleridir.
Sanatçının cenazesi 1985 yılında binlerce kişinin katıldığı büyük bir kitle gösterisine dönüşmüş ve 12 Eylül döneminin siyasi baskılarına karşı sessiz bir toplumsal tepki olarak tarihe geçmiştir.
