4857 Sayılı İş Kanunu'nun 57. maddesi, işverenin işçisine yıllık izne çıkmadan önce izin süresine ilişkin ücreti peşin ödemesini veya avans olarak vermesini zorunlu kılıyor. Ancak uygulamada bu kuralın sıklıkla ihlal edildiği görülüyor. Yargıtay’ın verdiği kararda, bu yükümlülüğü yerine getirmeyen işverenin, işçinin haklı nedenle fesih hakkını doğurduğu vurgulandı. Böylece izin ücreti zamanında ödenmeyen bir işçi, istifa ederek kıdem tazminatını talep edebilecek.
YASA NE DİYOR?
Kanuna göre;
- Yıllık izne çıkan işçiye, izin süresine ait ücret peşin ya da avans şeklinde ödenmelidir.
- Bu ücretin içinde yalnızca çıplak maaş yer alır; fazla mesai, prim gibi ödemeler hesaba katılmaz.
- Ayrıca yıllık izne denk gelen bayram, hafta tatili gibi özel günlerin ücretleri ayrıca ödenmelidir.
İZİNSİZ PEŞİN ÖDEME YAPMAYAN İŞVERENE CEZA
Yasaya aykırı şekilde izin ücretini ödemeyen işverenlere, 2025 yılı itibarıyla her işçi için 3.837 TL idari para cezası kesiliyor. Bu yaptırım, şikayet üzerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından uygulanıyor. Bu düzenleme eski 1475 sayılı İş Kanunu’ndan bu yana yürürlükte, ancak ne yazık ki uygulamada yeterince yer bulamıyor.
İZMİE'DEKİ İKİ AYRI DAVA YARGITAY'A TAŞINDI
İzmir’de iki işçi, yıllık izinleri sırasında ücretlerinin önceden ödenmediğini belirterek işten ayrıldı ve kıdem tazminatı talep etti. Ancak dosyalar, farklı iki bölge adliye mahkemesinde görülünce farklı kararlar çıktı:
- 9. Hukuk Dairesi, işçinin peşin ödeme talebinde bulunmadığını ve işverenin fazla izin kullandırdığını belirterek işçiyi haksız buldu.
- 15. Hukuk Dairesi ise yasa gereği peşin ödeme zorunluluğunun işçinin talebine bağlı olmadığını belirterek işçiyi haklı buldu.
YARGITAY SON SÖZÜ SÖYLEDİ
Dosyaları değerlendiren Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 10 Mart 2025 tarihli kararında (Esas No: 2025/2024, Karar No: 2025/2487), İş Kanunu’nun 57. maddesinin emredici nitelikte olduğunu ve işçinin talebi olmasa bile işverenin peşin ödeme yükümlülüğünün devam ettiğini vurguladı.
Yargıtay’a göre, “Yıllık izin ücretinin izne çıkılmadan önce peşin ödenmemesi, işçinin iş akdini haklı nedenle feshetmesi için geçerli bir sebeptir.” Karar oy birliğiyle alındı ve 15. Hukuk Dairesi’nin kararına üstünlük tanındı.
HAKLI FESİH KIDEM TAZMİNATI HAKKI DOĞURUR
Yargıtay kararına göre, haklı nedenle fesih yapan bir işçi, kıdem tazminatını dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte talep edebilir. Bu durumda işçinin ayrıca izin ücretini tahsil etme hakkı da bulunur.
PEŞİN ÜCRET UYGULAMASI NERELERDE GEÇERLİ?
Basın İş Kanunu kapsamında çalışan gazetecilere ve bazı kamu görevlilerine maaşlar zaten ay başında peşin olarak ödeniyor. Bu durumlarda yıllık izin ücretinin ayrıca ödenmesi gerekmiyor çünkü zaten ücret önceden verilmiş sayılıyor.
