Yusuf Akçura, Vefatının 90. Yılında ASBÜ’de Düzenlenen Panelle Anıldı
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi (ASBÜ) İlahiyat Fakültesi tarafından, Türk düşünce tarihinin önemli isimlerinden Yusuf Akçura’nın vefatının 90. yılı dolayısıyla panel düzenlendi. 29 Aralık 2025 tarihinde Sezai Karakoç Salonu’nda gerçekleştirilen panelde, Akçura’nın tarih, medeniyet ve toplumsal dönüşüme ilişkin düşünceleri akademik bir çerçevede ele alındı.
ASBÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuzhan Durmuş’un başkanlığını yaptığı oturumda, farklı üniversitelerden akademisyenler sunumlarıyla yer aldı. Panelde, Yusuf Akçura’nın entelektüel mirası disiplinler arası yaklaşımlarla değerlendirilerek, düşüncelerinin Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçteki etkileri tartışıldı.
Akçura’nın Tarih Anlayışı Masaya Yatırıldı
Panelin ilk konuşmacısı Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seyfettin Erşahin oldu. “Yusuf Akçura’nın Tarih Anlayışı Üzerine” başlıklı sunumunda Erşahin, Akçura’nın tarih tasavvurunu şekillendiren düşünsel unsurlara değindi. Sunumda, Akçura’nın tarih anlayışının yalnızca kronolojik bir anlatıdan ibaret olmadığı, toplumsal ve siyasal dönüşümleri açıklayan bir perspektife sahip olduğu vurgulandı.
Erşahin, Akçura’nın tarih yaklaşımının dönemin entelektüel atmosferiyle ilişkisini değerlendirerek, fikir dünyasında tarihin belirleyici bir konumda yer aldığını ifade etti.
Medeniyet ve Toplumsal Dönüşüm Tartışıldı
Panelin ikinci sunumunu ASBÜ İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şamil Öçal gerçekleştirdi. “Yusuf Akçura’ya Göre Medeniyet Değiştirmek ya da Vakıa-i Azime” başlıklı tebliğinde Öçal, Akçura’nın medeniyet anlayışı ve modernleşme sürecine dair değerlendirmelerini ele aldı.
Sunumda, Akçura’nın medeniyet değişimi konusundaki yaklaşımının, dönemin siyasal ve toplumsal şartlarıyla birlikte değerlendirilmesi gerektiği belirtildi. Akçura’nın fikirlerinin, modernleşme tartışmaları bağlamında nasıl konumlandığı ve toplumsal dönüşüme dair analizleri ayrıntılı şekilde aktarıldı.
Entelektüel Miras Çok Boyutlu Ele Alındı
Panel boyunca yapılan sunumlarda, Yusuf Akçura’nın yalnızca tarihçi kimliğiyle değil, aynı zamanda düşünür ve fikir adamı yönüyle de ele alındığı görüldü. Farklı disiplinlerden yapılan değerlendirmelerle Akçura’nın entelektüel birikiminin çok boyutlu yapısı ortaya konuldu.
Program, katılımcıların yönelttiği soruların yanıtlandığı soru-cevap bölümünün ardından sona erdi.
Akademide ve Kamuoyunda Etkili Bir Aydın: Yusuf Akçura
Türk düşünce tarihinin önemli isimlerinden Yusuf Akçura, tarihçi, yazar ve siyasetçi kimliğiyle Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte fikir hayatında etkili oldu. Özellikle milliyetçilik, tarih ve siyaset düşüncesi alanındaki çalışmalarıyla tanındı.
Yusuf Akçura, 2 Aralık 1876’da Rusya İmparatorluğu sınırları içinde yer alan Simbirsk’te (günümüzde Ulyanovsk) dünyaya geldi. Çocuk yaşta ailesiyle birlikte İstanbul’a geldi. Eğitimine Kuleli Askerî Lisesi’nde başladı ancak siyasi faaliyetleri nedeniyle okuldan uzaklaştırıldı.
Akçura, eğitimini Fransa’da sürdürdü. Paris’te Siyasal Bilgiler eğitimi aldı ve burada dönemin siyasi ve fikrî akımlarından etkilendi. Özellikle milliyetçilik ve modernleşme tartışmaları, düşünce dünyasında belirleyici oldu.
“Üç Tarz-ı Siyaset” ve Fikir Dünyası
Yusuf Akçura, 1904 yılında kaleme aldığı “Üç Tarz-ı Siyaset” adlı makalesiyle geniş çevrelerce tanındı. Bu çalışmasında Osmanlı Devleti’nin geleceği için öne çıkan üç siyasi yaklaşımı; Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük başlıkları altında ele aldı.
Akçura, bu üç yaklaşımı tarihsel ve siyasal boyutlarıyla karşılaştırarak Türkçülüğün daha sürdürülebilir bir siyasal çizgi sunduğunu savundu. Bu çalışma, Türk milliyetçiliği düşüncesinin teorik temelleri arasında yer aldı.
Akademik ve Siyasi Çalışmaları
Yusuf Akçura, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra İstanbul’a döndü. Türk Yurdu dergisinin kurucuları arasında yer aldı ve uzun yıllar bu dergide yazılar kaleme aldı. Aynı zamanda Türk Ocakları’nın kuruluşunda aktif rol oynadı.
Cumhuriyet’in ilanından sonra akademik çalışmalarına ağırlık veren Akçura, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde öğretim üyeliği yaptı. Türk tarihinin bilimsel yöntemlerle ele alınması gerektiğini savunan Akçura, tarih yazımında modern yaklaşımın öncülerinden biri olarak kabul edildi.
Vefatı ve Mirası
Yusuf Akçura, 11 Mart 1935’te İstanbul’da hayatını kaybetti. Geride bıraktığı eserler ve fikirler, Türk düşünce hayatı üzerinde kalıcı etkiler bıraktı. Milliyetçilik, tarih ve siyaset alanındaki çalışmaları günümüzde de akademik çevrelerde tartışılmaya devam ediyor.
