Öğretmen, polis, hemşire ve din görevlilerini doğrudan ilgilendiren 3600 ek gösterge düzenlemesi, kamu çalışanlarının hem maaşlarını hem de emekli aylıklarını artıran bir sistem. 15 Ocak 2023’te yürürlüğe giren düzenleme ile ek göstergeler tüm memurlar için 600 puan yükseltilmişti. Ancak geçici madde gereği, sadece bu tarihten önce göreve başlayanlar yeni haktan faydalanabiliyordu.
EŞİTLİK İLKESİNE AYKIRILIK
Anayasa Mahkemesi, aynı görevi yapan iki memur arasında sadece göreve başlama tarihine göre fark yaratılmasının eşitlik ilkesini ihlal ettiğini belirtti. Karar, Resmî Gazete’de yayımlandıktan 6 ay sonra yürürlüğe girecek. Bu süre içinde Meclis’in yeni bir düzenleme yapması gerekiyor.
Yeni düzenleme hayata geçirilirse, 15 Ocak 2023 sonrası göreve başlayan memurlar da 600 puanlık artıştan yararlanabilecek. Bu artış, yaklaşık 431 TL net maaş farkı anlamına gelirken, emekli aylıklarında da 486 TL’lik artış sağlayacak.
AYNI İŞ, FARKLI EMEKLİLİK HAKLARI
Kamu personel sisteminde iki farklı emeklilik sistemi bulunuyor. 1 Ekim 2008’den önce göreve başlayanlar 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na tabi iken, bu tarihten sonra memur olanlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre emeklilik haklarına sahip.
5434'e tabi memurlar, ek gösterge artışlarıyla birlikte tazminat yansıtma oranlarından da faydalanabiliyor. Bu, emekli aylığında 11.158 TL’ye kadar artış anlamına gelebiliyor. Oysa 5510’a tabi bir memurun emekli maaşındaki artış, sadece 2.916 TL ile sınırlı kalıyor.
2008 SONRASI MEMURLAR EMEKLİLİKTE MAĞDURİYET YAŞIYOR
2008 sonrası göreve başlayan memurlar için emekli aylığı, prime esas kazanç üzerinden hesaplanıyor. Ancak maaşların birçok kalemi, bu hesaba dahil edilmiyor. Örneğin, son yıllarda yapılan seyyanen zamlar ve sosyal yardımlar emeklilik hesabına yansıtılmıyor.
Bir kamu mühendisinin verdiği örneğe göre, maaşı 30 bin TL’ye yaklaşmasına rağmen SGK’ya bildirilen prime esas kazancı sadece 12 bin TL civarında. Oysa aynı kurumda çalışan bir işçinin bildirilen primi 19 bin TL’ye ulaşıyor. Bu durum, memurların emeklilikte daha düşük maaşlar almasına neden oluyor.
SGK'YA YANSIYAN KAYIPLAR
Devlet, memurların maaşlarının tümü üzerinden prim ödemediği için SGK gelirlerinde azalma yaşanıyor. Bu eksik primler, sosyal güvenlik sistemine aktarılmak yerine bütçe açıklarını kapatmak amacıyla farklı alanlarda kullanılıyor. Bu durum uzun vadede hem devletin hem de memurun zararına işliyor.
KAMU PERSONEL REFORMU NEDEN HAYATA GEÇMİYOR?
2008 yılında çıkarılan 5510 sayılı yasa ile birlikte, kamu personel sisteminde kapsamlı bir reform yapılması hedeflenmişti. Dönemin Plan Bütçe Komisyonu Alt Komisyon Başkanı Zekai Özcan da bu reformun kaçınılmaz olduğunu belirtmişti. Ancak aradan geçen 17 yıla rağmen reform hala hayata geçirilemedi. En büyük engel, reformun bütçeye getireceği ek yük olarak gösteriliyor.
"TÜM MEMURLAR 3600 EK GÖSTERGEDEN YARARLANMALI"
MEMUR-SEN Genel Başkan Yardımcısı Hacı Bayram Tonbul, Anayasa Mahkemesi kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, birinci dereceye ulaşan tüm memurların 3600 ek gösterge hakkına kavuşması gerektiğini vurguladı.
Tonbul ayrıca, memurların kazançlarının tamamının prime esas kazanca dahil edilmesi gerektiğini ve bu düzenlemenin emeklilik sistemindeki adaletsizlikleri ortadan kaldıracağını söyledi. Konuya ilişkin taleplerini uzun süredir çeşitli platformlarda dile getirdiklerini de ekledi.
EMSAL NİTELİĞİNDE KARAR
Anayasa Mahkemesi’nin verdiği bu karar, sadece 2023 sonrası göreve başlayan memurlar için değil, kamu personel sistemi genelinde eşitlik ve adalet ilkelerinin yeniden ele alınmasını zorunlu kılıyor. Yeni düzenlemelerin hayata geçirilmesiyle birlikte, yüz binlerce memur için maaş ve emeklilik haklarında iyileştirme sağlanabilir.
