1 Şubat 1963’te Ankara semalarında yaşanan ve Ulus semtini cehenneme çeviren hava kazası, Türkiye havacılık tarihinin en büyük sivil-askerî facialarından biri olarak hafızalara kazındı. Ramazan ayının mğbarek günlerinde yaşanan çarpışmada 100’ü aşkın kişi hayatını kaybetti.
ULUS SEMALARI BÖYLESİNİ GÖRMEDİ
Türkiye’nin en büyük havacılık facialarından biri olarak anımsanan Ulus Faciası, 1 Şubat 1963 Cuma günü Ankara’da yaşandı. Lübnan Havayolları Middle East Airlines-Air Liban’a ait, Beyrut–Lefkoşa–Ankara seferini yapan Vickers Viscount 745D tipi yolcu uçağı, Esenboğa Havalimanı’na inişe hazırlanırken Ankara semalarında Türk Hava Kuvvetleri’ne ait Douglas C-47 tipi askeri nakliye uçağıyla çarpıştı. Havada yaşanan çarpışma, iki uçağın da Ulus semtindeki yerleşim alanlarına düşmesi nedeniyle büyük bir felakete dönüştü.
KAZA NASIL MEYDANA GELDİ?
“Sedar” adı verilen yolcu uçağı, Beyrut’tan kalktıktan sonra Lefkoşa’ya uğradı ve Ankara’ya doğru yol aldı. Saat 16.00 sıralarında Esenboğa Havalimanı kuleyle temas kuran uçak, iniş talimatları doğrultusunda alçalmaya başladı. Aynı dakikalarda Etimesgut Askeri Havaalanı’ndan yükselen ve Ankara üzerinde görev uçuşu yapan Çubuk-28 kuyruk numaralı Douglas C-47 tipi askeri uçak da o sırada aynı hava sahasında yer alıyordu.
Saat 16.10 civarında, Akköprü mevkii üzerinde bahsi geçen iki uçak havada çarpıştı. Çarpışmanın etkisiyle yolcu uçağının sol kanadı gövdeden koptu. Kontrolünü tamamen yitiren sivil uçak, Ulus’taki Hükümet Caddesi ile Anafartalar Caddesi’ne yakın iş hanlarının üzerine düştü. Askeri uçak ise Samanpazarı ve Yenihayat mahallelerinde bulunan gecekonduların üzerine çakıldı.
ULUS CEHENNEME DÖNDÜ
Çarpışmanın ardından yolcu uçağındaki yakıtın infilak etmesi ve düştüğü bölgede bulunan bazı banka şubelerine ait hava gazı hatlarının patlamasıyla yangın kısa sürede büyüdü. Ramazan ayı nedeniyle iftara hazırlanan kalabalık sokaklar, bir anda alevlerin ve enkazın içinde kaldı. Ulus'un o dönemde Ankara’nın en yoğun ticaret ve yaşam merkezi olması da yangının ve facianın boyutunu ikiye katladı. Çünkü caddeler, sokaklar oldukça kalabalıktı.
CAN KAYBI GÜN GÜN ARTTI
Resmî kayıtlara göre kazada; yolcu uçağındaki 11 yolcu ve 3 kişilik mürettebat, askeri uçakta yer alan 3 Türk Silahlı Kuvvetleri personeli ile uçakların düştüğü bölgelerde bulunan 87 vatandaş hayatını kaybetti. Böylece toplam can kaybı 104 olarak açıklandı. Ancak enkaz altından daha sonra çıkarılan cenazeler ve ağır yaralı olup hastanede yaşamını yitirenlerin de eklenmesiyle ölü sayısının ilerleyen günlerde 120’ye kadar çıktığı basına yansyan bilgiler arasındaydı.
Yolcu uçağında bulunan yolcuların uyrukları arasında Amerikan, Suudi Arabistan, Lübnan ve Japon vatandaşları yer aldı. Kazadan ne sivil uçakta ne de askeri uçakta kurtulan oldu.
İHMALLER ZİNCİRİ GÜNDEMİ SALLADI
Kazanın ardından yapılan teknik ve idari incelemelerde, facianın bir dizi ihmaller zinciri sonucu yaşandığı tespit edildi. Yolcu uçağının, aletli uçuş kurallarına uyması gerekirken görerek uçuş prosedürüne geçtiği ve bu durumu kuleye bildirmediği belirlendi. Askeri uçağın ise bulunduğu konumu Esenboğa Havalimanı’na rapor etmediği ortaya çıktı. Bu nedenle kule görevlilerinin, askeri uçağın aynı hava sahasında bulunduğundan haberdar olmadığı ve yolcu uçağına iniş talimatı vermeye devam ettiği kayıtlara geçti.
TARİHE KARA BİR SAYFA...
Facianın ardından Ankara’da büyük bir yas yaşandı. Hayatını kaybedenlerden 49’u, 5 Şubat 1963 tarihinde Hacı Bayram Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından düzenlenen törenle Cebeci Asri Mezarlığı’ndaki şehitliğe defnedildi. Törene dönemin Başbakanı İsmet İnönü, Bakanlar Kurulu üyeleri ve çok sayıda milletvekili de katılım gösterdi.
