Avrupa Birliği, Rusya'dan doğalgaz ve LNG alımını tamamen sonlandırmak için düğmeye bastı. Yeni yol haritası açıklandı, yasa teklifleri yolda. Peki, AB bu kararı neden şimdi alıyor?
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Rusya’ya olan enerji bağımlılığını tamamen sonlandırmak üzere kritik bir adım attı. Komisyon tarafından yayımlanan yol haritasına göre, AB’nin 2027 yılı sonuna kadar Rusya’dan doğalgaz ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatını kademeli şekilde bitirmesi hedefleniyor.
Komisyon, önümüzdeki ay Rus gazına yönelik ithalatın sona erdirilmesini içeren bir yasa teklifi hazırlayacağını duyururken, haziran ayında da spot piyasa üzerinden yapılan gaz alımlarını 2025 sonuna kadar yasaklamayı içeren başka bir teklif sunacağını açıkladı.
Von der Leyen: “Rusya ile enerji bağlarını kesme zamanı geldi”
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen yaptığı açıklamada, 2022’de başlatılan REPowerEU planıyla enerji tedarikinin çeşitlendirildiğini ve Rusya’ya olan bağımlılığın ciddi ölçüde azaltıldığını ifade etti. Von der Leyen, artık Avrupa’nın bu “güvenilmez tedarikçi” ile olan bağlarını tamamen koparması gerektiğini vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:
“Kıtamıza gelen enerji, Ukrayna’ya karşı yürütülen bir savaşı finanse etmemeli. Bu, vatandaşlarımıza, şirketlerimize ve cesur Ukraynalı dostlarımıza karşı sorumluluğumuzdur.”
Jorgensen: “Rus gazına ödenen para, Ukrayna'ya yapılan yardımdan fazla”
Avrupa Komisyonu’nun Enerjiden Sorumlu Üyesi Dan Jorgensen ise açıklamasında dikkat çeken bir veri paylaştı. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarının başladığı Şubat 2022’den bu yana, AB'nin Rusya'dan yaptığı fosil yakıt alımlarına ödediği miktarın, Ukrayna’ya sağlanan mali yardımlardan daha fazla olduğunu söyledi. Jorgensen, “Elbette bunun sürdürülebilir bir durum olmadığını hepimiz biliyoruz” dedi.
Jorgensen, bazı sanayi temsilcilerinin Rus gazına dönüş önerilerini hatırlatarak, AB’nin bu fikre sıcak bakmadığını vurguladı. “Enerjide Rusya seçeneğine geri dönmek akıllıca olmaz” diyen Jorgensen, bu duruşun uzun vadeli enerji güvenliği ve siyasi bağımsızlık açısından kritik olduğunun altını çizdi.
Macaristan ve Slovakya ne olacak?
AB içerisinde Rus gazına en bağımlı ülkelerden olan Macaristan ve Slovakya’nın, ithalat yasağına karşı tutumu ise belirsizliğini koruyor. Jorgensen, bu ülkelerle nasıl bir uzlaşma sağlanacağı ve uygulanacak yasal zeminin detayları hakkında bilgi vermedi.
Yasa tekliflerinin yürürlüğe girebilmesi için Avrupa Parlamentosu ve AB üyesi ülkeler tarafından onaylanması gerekecek.
Rus gazının payı %45’ten %19’a düştü
AB, 2022 öncesinde doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 45’ini Rusya’dan karşılarken, bu oran günümüzde yüzde 19 seviyelerine geriledi. Ancak bu azalan oran, hâlâ enerji güvenliği açısından önemli bir bağımlılığı işaret ediyor.
Geçtiğimiz yıl AB, Rusya’dan 32 milyar metreküp boru hattı gazı ve 20 milyar metreküp LNG ithal etti. Bu miktarın üçte ikisi uzun vadeli sözleşmelerle, üçte biri ise spot piyasadan alımlarla karşılandı.
AB, daha önce kömür ve petrol ithalatına yaptırım uygulamış ancak Macaristan ve Slovakya’nın itirazları nedeniyle doğalgazı bu kapsamın dışında tutmuştu. Yeni yol haritası, bu istisnanın da son bulması için kritik bir sürecin başlangıcı olarak görülüyor.
