Ankara, sadece Türkiye’nin başkenti değil; aynı zamanda sinemanın da sessiz tanıklarından biri. Cumhuriyet’in ilk yıllarından bugüne kadar pek çok yapım, ya Ankara’da çekildi ya da Ankara’yı hikâyenin merkezine aldı. İşte sinema tarihine damga vuran Ankara’nın ilk 10 filmi…
Çimenler – Bir Halkın Yaşam Mücadelesi (Grass: A Nation’s Battle for Life, 1925)
ABD yapımı Grass: A Nation’s Battle for Life, teknik olarak bir Ankara filmi olmasa da, yolculuğuna Ankara’da başlaması nedeniyle listeye girmeyi hak ediyor. Merian C. Cooper ve Ernest B. Schoedsack yönetmenliğinde çekilen belgesel, Bahtiyari aşiretinin sürüleriyle birlikte Ankara’dan İran’a uzanan zorlu göçünü konu alıyor. Sinema tarihinin ilk etnografik belgesellerinden biri olarak kabul ediliyor.
Ankara Postası (1929)
Muhsin Ertuğrul yönetmenliğinde çekilen “Ankara Postası”, adında Ankara geçmesine rağmen, esasen Kurtuluş Savaşı dönemini anlatıyor. Film, Reşat Nuri Güntekin’in “Bir Gece Faciası” eserinden uyarlanmış olup dönemin ruhunu güçlü biçimde yansıtıyor.
Ankara, Türkiye’nin Kalbi (Ankara: Serdtse Turtsii, 1934)
Cumhuriyet’in 10. yılı kutlamaları için Sovyet yönetmenler Sergey Yutkeviç ve Lev Oskaroviç tarafından çekilen bu belgesel, Atatürk’ün isteğiyle hazırlandı. Filmde Cumhuriyet’in kuruluş süreci, Ankara’nın gelişimi ve Atatürk’ün kendi sesiyle ünlü nutku yer alıyor. 10. Yıl Marşı ile sona eren yapım, Türkiye’nin ilk uzun metrajlı belgesellerinden biri olarak tarihe geçti.
Türk İnkılâbında Terakki Hamleleri (1937)
Kemal Necati Çakuş ve Esfir Shub yönetiminde çekilen bu film, Cumhuriyet’in kalkınma hamlelerini anlatan bir diğer SSCB yapımı belgesel. Ankara, İzmir ve Ödemiş’te çekilen film, erken dönem Türk modernleşmesini belgeleyen en önemli çalışmalardan biri olarak kabul ediliyor.
Ankara Casusu Çiçero (1951)
Mehmet Muhtar yönetmenliğinde çekilen film, İlyas Bazna’nın yani ünlü casus Çiçero’nun gerçek hikâyesini konu alıyor. Ankara’daki İngiliz Büyükelçiliği’nde uşak olarak çalışan Çiçero’nun, Almanlara bilgi sızdırması dönemin en dikkat çekici casusluk olaylarından biri. Film, 2019’da Serdar Akar tarafından Erdal Beşikçioğlu ve Burcu Biricik’in başrollerinde yeniden çekildi.
Beş Parmak (5 Fingers, 1952)
Joseph L. Mankiewicz imzası taşıyan İngiliz yapımı bu film, Çiçero olayını İngiliz istihbaratının gözünden anlatıyor. Başrollerinde James Mason ve Danielle Darrieux’ün yer aldığı film, casusluk türünün klasiği olarak sinema tarihine geçti.
Ankara Ekspresi (1952)
Yönetmen Aydın G. Arakon’un filmi, Hitler’in Türkiye’ye gönderdiği casuslarla mücadele eden bir Türk subayının hikayesini anlatıyor. Atıf Kaptan, Zeynep Sırmalı ve Turan Seyfioğlu gibi dönemin yıldızları rol alıyor. Film, Cumhuriyet dönemi casusluk sinemasının önemli örneklerinden biri.
Kaderin Mahkûmları (1953)
Tamamı Ankara’da çekilen ilk yerli film olarak sinema tarihine geçti. Yönetmenliğini Vedii Cezayirli ve Ekmel Hürol’un yaptığı film, aşkın ve kaçakçılığın iç içe geçtiği bir hikâyeyi anlatıyor. Senaryosu ise usta oyuncu Tekin Akmansoy’a ait.
Dikmen Yıldızı (1962)
Türkan Şoray ve Önder Somer’in başrollerinde yer aldığı film, Aka Gündüz’ün aynı adlı romanından uyarlandı. Milli Mücadele yıllarında Ankara’da geçen hikâye, dönemin kahramanlık duygusunu yansıtıyor.
Ankara’ya Üç Bilet (1964)
Yönetmen Aydın G. Arakon, bu filmde Ankara’yı bir macera öyküsünün merkezine yerleştiriyor. Tanju Gürsu ve Leyla Sayar’ın başrollerinde oynadığı film, uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele eden bir polisin hikayesini konu alıyor.
