Türkiye’nin kalbi Ankara…
Bugün modern binaları, geniş bulvarları, diplomasi trafiği ve memur kenti kimliğiyle bilinen bu şehir, aslında binlerce yıllık bir tarihin sessiz tanığı. Ama hiç düşündünüz mü, Ankara’nın ilk adı neydi? Bu topraklar, tarih sahnesine hangi isimle çıktı?
İlk Adı: Ankyra — Bir Çapanın Hikâyesi
Ankara’nın bilinen en eski adı “Ankyra” (bazı kaynaklarda Ancyra) olarak geçiyor. Bu isim, Frigya dönemine, yani yaklaşık M.Ö. 8. yüzyıla kadar uzandığı bilinmektedir. Yunanca’da “Ankyra” kelimesi ise “çapa” anlamına gelir.
Rivayete göre, Frig Kralı Midas, bugünkü Ankara topraklarında bir gemi çapası bulur. Denize uzak bu topraklarda çapanın bulunması, halk arasında kutsal bir şaret olarak görülür. Kral, bu sembolü şehrin simgesi yapar ve buraya “Ankyra” adını verir. Yani Ankara’nın adı, bir anlamda istikrarın, kök salmanın ve tutunmanın sembolüdür.
Roma ve Bizans Dönemlerinde “Ancyra”
Zaman ilerler, uygarlıklar değişir… Ankyra, Roma İmparatorluğu döneminde Anadolu’nun en önemli merkezlerinden biri haline gelir. Roma yollarının kesiştiği stratejik bir nokta olduğu için, şehir hem ticaretin hem de yönetimin merkezine dönüşür.
Bu dönemde adı “Ancyra” olarak Latinleştirilir. Roma İmparatoru Augustus, şehre büyük bir önem verir ve bugün hâlâ görülebilen “Augustus Tapınağı” burada inşa edilir. Tapınağın duvarlarında yer alan “Res Gestae Divi Augusti” (Augustus’un vasiyet metni), Roma tarihinin en önemli yazıtlarından biridir.
Bizans döneminde de şehir “Ankyra” adıyla anılmaya devam eder ve Hristiyanlık döneminde önemli bir dini merkez haline gelir.
Türklerin Gelişi ve “Engürü” Dönemi
1071 Malazgirt Zaferi’nden sonra Türkler Anadolu’ya yerleşmeye başladığında, şehir artık yeni bir döneme girer. Selçukluların egemenliğiyle birlikte “Ankyra” ismi Türkçeleşir ve “Engürü” halini alır.
Zamanla bu isim, Avrupa dillerinde “Angora” şeklinde telaffuz edilir. Bu dönemde şehir, yumuşak tüyleriyle meşhur Angora keçileri, Angora kedileri ve Angora tavşanlarıyla tanınır. Hatta 18. ve 19. yüzyıllarda Avrupa’da “Angora yünü” adeta bir marka haline gelir. Yani “Angora”, sadece bir isim değil, şehrin ticari kimliğini de temsil eden bir markadır.
Cumhuriyet’le Birlikte Yeni Adı: Ankara
20. yüzyıla gelindiğinde dünya değişmiş, Osmanlı İmparatorluğu yıkılmış, Anadolu’da yeni bir diriliş başlamıştır. Kurtuluş Savaşı’nın kalbi Ankara’da atar, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde Türkiye Cumhuriyeti kurulur. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte şehir, tarih boyunca geçirdiği dönüşümün en anlamlısına sahne olur: Artık adı “Ankara”dır. Bu yeni isim, geçmişten kopmadan geleceğe uzanan bir kimliğin simgesidir. “Ankyra” kökünden gelen Ankara, tıpkı bir çapanın gemiyi sabit tutması gibi, Cumhuriyet’in de köklerini Anadolu’nun ortasında sabitler.
