ANKOSLink 2025 Uluslararası Konferansı kapsamında düzenlenen “Yapay Zekâ Çağında Üniversite Kütüphanelerinde Araştırmacı Beklentileri” başlıklı panel, Gazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Uğur Ünal’ın moderatörlüğünde gerçekleştirildi. Akademik dünyanın yoğun katılım gösterdiği panelde, yapay zekâ teknolojilerinin üniversite kütüphanelerinin dönüşüm sürecine etkileri ve araştırmacıların yeni beklenti alanları ele alındı.
Rektörler Yapay Zekâ ve Kütüphane Dönüşümünü Masaya Yatırdı
Panele, İbn Haldun Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Atilla Arkan, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi (ASBÜ) Rektörü Prof. Dr. Musa Kâzım Arıcan, İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Selim Karahasanoğlu ve Erzurum Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Çuvalcı panelist olarak katıldı.
Katılımcılar, dijital dönüşüm, bilgi yönetim sistemleri, çok boyutlu erişim, etik ilkeler ve yapay zekânın araştırma kültürü üzerindeki etkilerini farklı perspektiflerden değerlendirdi.
Kütüphaneler Artık “Düşünen Sistemler”
Panelde konuşan ASBÜ Rektörü Prof. Dr. Musa Kâzım Arıcan, çağın bilgi merkezlerinin yalnızca veri depolayan alanlar olmaktan çıktığını belirterek, kütüphanelerin artık veriyi analiz eden, kullanıcıya rehberlik eden ve düşünme süreçlerini destekleyen sistemler hâline geldiğini vurguladı.
Prof. Dr. Arıcan, dijital dönüşümden “zeka odaklı dönüşüme” geçiş sürecine dikkat çekerek şu değerlendirmede bulundu:
“Üniversite kütüphaneleri, teknolojiyi merkeze alan birer yapı değil, insanı güçlendiren bir bilgi kültürünün omurgası olmak zorundadır.”
Araştırmacıların Yeni Dönemdeki Beklentileri Değişti
Arıcan, küresel akademik ekosistemde araştırmacıların kütüphanelerden dört temel beklenti içerisinde olduğunu ifade etti:
-
Hızlı ve engelsiz erişim
-
Kişiselleştirilmiş araştırma desteği
-
Çokdilli ve çokdisiplinli arayüzler
-
Etik ve şeffaf bilgi sistemleri
Bu doğrultuda üniversite kütüphanelerinin yalnızca teknoloji sağlayan değil, aynı zamanda etik rehberlik sunan kurumlar haline gelmesi gerektiği belirtildi.
“Dijitalleşme İnsan Merkezli Olmalı”
Konuşmasının sonunda Prof. Dr. Arıcan, yapay zekâ çağında bilginin güvenilirlik ve anlam katmanlarının yeniden tanımlanması gerektiğini vurguladı. Arıcan şu sözlerle konuşmasını tamamladı:
“Kütüphaneler dijitalleşsin; ama insanı eksilterek değil, insanı güçlendirerek dijitalleşsin.”
